Maliye Bakanlığından GENEL YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ GENEL TEBLİĞİ (SAYI: 1) 1 – Amaç ve kapsam (1) Bilindiği üzere, 5018 sayılı Kanunun 49 ve geçici 3 üncü maddeleri gereğince Bakanlığımızca hazırlanarak Bakanlar Kurulu’nun 03/05/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı kararıyla kabul edilen Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği 08/06/2005 tarihli ve 25839 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. (2) Söz konusu Yönetmeliğin 27 nci maddesinde; “Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerince muhasebe sistemine dahil edilen duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri dışındakilerden hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre Bakanlıkça belirlenir.” hükmü yer almaktadır. (3) Anılan Yönetmelik hükmü çerçevesinde, genel yönetim kapsamına dahil kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre bu Tebliğde belirlenmiştir. 2 – Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar (1) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen maddi duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri amortismana tabi değildir. (2) Aşağıdaki hesaplarda izlenen duran varlıklar, amortisman ve tükenme payına tabidir: 251 - Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 - Binalar Hesabı, 253 - Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254 - Taşıtlar Hesabı, 255 - Demirbaşlar Hesabı, 256 - Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260 - Haklar Hesabı, 263 - Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264 - Özel Maliyetler Hesabı, 267 - Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271 - Arama Giderleri Hesabı, 277 - Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı, 294 - Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı. 3 –Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri (1) Duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerleri maliyet bedelidir. Maliyet bedeli ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamıdır. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. (2) Bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. 4 – Amortisman ve tükenme payı ayırma yöntemi (1) Duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yöntemi uygulanır. Bu yönteme göre varlıklar için amortisman ve tükenme payı, varlığın yararlanma süresine göre (Ek: 1)’de yer alan “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesi”nde belirlenen oranlarda her sene eşit olarak ayrılır. 5 – Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları (1) Amortisman ve tükenme payı süresi, duran varlıkların aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için “1” rakamı bu Tebliğ ekinde belirtilen, varlığın yararlanma süresine göre belirlenmiş orana bölünür. (Örnek: 1/0,20 = 5 yıl; 1/0,025 = 40 yıl) (2) Ancak, maliyet bedeli, 18/1/2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliği eki listede yer alan dayanıklı taşınırların her biri için 14.000 YTL’yi, taşınmazlar için 34.000 YTL’yi aşmayan duran varlıklar ile tutarına bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar hesap gruplarıyla 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenen varlıklar için, amortisman oranı % 100 olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle maliyet bedeli bu tutarlara kadar olan duran varlıklar, hesaplara alındığı yılın sonunda tamamen amorti edilecektir. (3) Hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan yukarıda belirtilen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak kabul edilecektir. (4) Bu limitler, yapım aşamasındaki maddi duran varlıklar için aktifleştirilen maliyetlerin, geçici ve kesin kabule tabi işlerde geçici kabulün onaylanmasından, diğer hallerde ise işin fiilen tamamlanmasından sonra ilgili varlık hesabına aktarıldığı toplam tutarı için geçerlidir. (5) Bu limitler, gerektiğinde Bakanlığımızca güncellenerek yılı Kasım ayı sonuna kadar duyurulacaktır. (6) Kapsama dahil idarelerden bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde duran varlıkları için amortisman ve tükenme payı ayırma uygulaması yapanlar, uyguladıkları süre ve yöntemlerine bakılmaksızın bu limitlerin altında kalan amortismana tabi varlıkların henüz amorti edilmemiş kısımlarını tamamen amorti edeceklerdir. Limitin üzerinde kalan varlıkları için ise uyguladıkları süre ve yöntemlerine varlık tamamen amorti edilinceye kadar devam edebileceklerdir. (7) Buna göre kapsama dahil kamu idarelerinin 2008 ve sonraki yıllarda tam ve düzenli amortisman uygulamasını yapabilmeleri için; belirlenen limitlerin üzerinde olan varlıkların ilk kayıtları ile değer artırıcı harcamalara ilişkin kayıtlarının düzenli olarak tutulabilmesini sağlamak amacıyla harcama birimlerince muhasebe birimlerine varlıklarını taşınır sicil numarası veya taşınmaz numarası ile bildirmeleri, muhasebe yetkililerinin ise taşınır ve taşınmazları muhasebe kayıtlarına ve Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine (Ek: 2) bu limitleri ve bilgileri göz önünde bulundurarak kaydetmeleri gerekmektedir. (8) Amortismana tabi olup, yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden varlıkların amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı, üst yöneticinin uygun görüşü üzerine amortismana tabi tutulur. (9) Çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren amortismana tabi maddi duran varlıklardan 294- Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmesine karar verilenlerin, amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı amortismana tabi tutulacaktır. 6 – 2008 yılı sonunda amortisman ve tükenme payı uygulaması (1) Kapsama dahil kamu idareleri, 2008 mali yılı dönem sonu işlemleri sırasında amortisman ve tükenme payı ayrılmasını aşağıdaki şekilde yapacaklardır. a) 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı, 253- Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254-Taşıtlar Hesabı, 255-Demirbaşlar Hesabında kayıtlı duran varlıklara ilişkin olarak: 1) Bu hesaplardaki duran varlıklardan, maliyet bedeli bu Tebliğde belirtilen limitin üzerinde maliyet bedeliyle edinilenler (Ek:1)’de yer alan süre ve oranlara göre amortismana tabi tutulacaklardır. Bu limitin altında kalanlar ise %100 oranında amortismana tabi tutulacaktır. 2) Edinim tarihindeki yıl için belirlenen limitin üzerinde bir maliyet bedeli olan amortismana tabi tutulmuş bir varlığın değeri sonraki yıl/yıllarda belirlenen limitin altında kaldığı takdirde, kalan amortisman süresine bakılmaksızın varlığın henüz amorti edilmemiş kısmı tamamen amortismana tabi tutulacaktır. 3) Maliyet bedeli bu Tebliğde belirtilen limitlerin üzerinde olan duran varlıklar için değer artırıcı olarak kabul edilemeyecek tutarlardaki harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenmeyerek doğrudan giderleştirilecektir. 4) Daha önceki dönemlerde tamamen amorti edilmiş olan duran varlıklar için yapılan harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenmeksizin doğrudan giderleştirilecektir. 5) Henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacaktır. 6) Henüz envanterleri yapılmadığı için yukarıda sayılı hesaplarda kayıtlı bulunmayan duran varlıklara ilişkin olarak yapılan tüm harcamalar, bu hesaplarla ilişkilendirilmeksizin doğrudan giderleştirilecektir. b) 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260-Haklar Hesabı, 263-Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264-Özel Maliyetler Hesabı, 267-Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271-Arama Giderleri Hesabı ile 277-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabında kayıtlı duran varlıklara ilişkin olarak: 1) Bu hesaplarda kayıtlı duran varlıklara uygulanacak amortisman oranı %100 olarak belirlenmiştir. 2) Bu hesaplarda kayıtlı olan duran varlıklar için yıl içerisinde yapılan değer artırıcı harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenecek ve yılsonunda aynı şekilde amortismana tabi tutulacaktır. Bu varlıklar için daha sonraki yıllarda yapılan harcamaların tamamı doğrudan giderleştirilecektir. (2) Bu işlemler yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar sonraki yıllarda da aynı şekilde uygulanmaya devam edilecektir. 7 – Amortisman ve tükenme payının muhasebeleştirilmesi (1) Ayrılan amortisman ve tükenme payları, 630-Giderler Hesabına borç, ilgisine göre 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 268-Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 278-Birikmiş Tükenme Payları Hesabı veya 299-Birikmiş Amortismanlar hesabına alacak kaydedilir. 8 – Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi (1) Amortismana tabi her bir varlık “Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine” kaydedilir. (2) Tutarları bu Tebliğde belirtilen limitleri aşmayan duran varlıklar ile 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260-Haklar Hesabı, 263-Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264-Özel Maliyetler Hesabı, 267-Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271-Arama Giderleri Hesabı ile 277-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabında kayıtlı duran varlıklar bu deftere kaydedilmeyecektir. (3) Tutarına bakılmaksızın taşınırların ilgili yönetmelikleri çerçevesinde taşınır kayıtlarında; taşınır kayıtlarında izlenmeyen diğer duran varlıkların (Haklar, lisanslar vb.) ise hesaplardan çıkarılıncaya kadar idari kayıtlarda izlenilmesine devam edileceği tabiidir. 9 – Amortismana Tabi Varlıkların Çıkış İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi (1) İmha, bağış, yok olma gibi nedenlerle çıkışları yapılması gereken duran varlıklar ilgili varlık hesabına alacak, ayrılmış olan amortisman tutarları ilgili amortisman hesaplarına, henüz amorti edilmemiş tutarları 630-Giderler Hesabına borç, olumlu/olumsuz farklar ilgili hesaplara borç/alacak yazılmak suretiyle muhasebeleştirilecektir. (2) Genel bütçeli idareler arasındaki devirler ile aynı kamu idaresinin harcama birimleri arasındaki devirler; a) Devreden ve devralan birimlerin aynı muhasebe biriminden hizmet almaları halinde, kurumsal kodlar kullanılarak, ilgili varlık ve amortisman hesaplarına borç ve alacak yazılmak suretiyle, b) Farklı muhasebe birimlerinden hizmet alınıyor olması durumunda ise; devreden birimin muhasebe birimince, bir taraftan 511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç, ilgili varlık hesabına alacak, aynı zamanda ilgili amortisman hesabına borç, 511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak, devralan birimin muhasebe birimince de, bir taraftan ilgili varlık hesabına borç, 511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak, aynı zamanda 511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç, ilgili amortisman hesabına alacak yazmak suretiyle, muhasebeleştirilecektir. 10 – Yürürlükten kaldırılan genel tebliğ (1) 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinde Uygulanacak Amortisman ve Tükenme Payı Süre, Yöntem ve Oranlarına İlişkin Genel Tebliğ (Sayı: 2006–1) yürürlükten kaldırılmıştır. 11 – Yürürlük (1) Bu Tebliğ 01/01/2008 tarihinde yürürlüğe girer. (2) Tebliğ olunur. Ekleri İçin Tıklayınız |