2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun1, 25/5/1997 tarihli ve 22999 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4262 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değiştirilen 20 nci maddesinin (d) bendinin 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu2 hükümleri açısından uygulanmasına ilişkin açıklamalar 13 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği3 ile yapılmıştır.
Bakanlığımıza intikal eden olaylardan;
- Söz konusu değişikliğin yapıldığı 25/5/1997 tarihinden önce noter satış senedi ile satışı yapılan taşıtların alıcıları tarafından ilgili trafik tescil şube veya bürolarında adlarına tescil kaydı yaptırılmaması nedeniyle, bu taşıtlara ilişkin motorlu taşıtlar vergilerinin satıcılar adına tahakkuk ettirilmeye devam edildiği ve satıcılardan cebren tahsil edilmesi yoluna gidildiği, yapılan tahakkuklar ile cebri takibatların satıcılar tarafından dava konusu edildiği,
- 13 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinin "III- İLGİLİ VERGİ DAİRELERİNCE YAPILACAK İŞLEMLER" başlıklı bölümünde yer alan açıklamalara göre yapılan işlemlerde, başka bir yere nakil giden taşıtların trafik tescil kaydı ile bu taşıtlardan dolayı tesis edilen motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydının farklı yerlerde bulunması nedeniyle sorunlar yaşandığı,
anlaşılmaktadır.
Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin (d) bendinde değişiklik yapılmadan önceki dönemlerde noter satış senedi ile satışı yapılan taşıtlardan dolayı yaşanan sorunlar ile anılan Kanun maddesinde değişikliğin yapıldığı 25/5/1997 tarihinden itibaren noter satış senedi ile satışı yapılan taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydına ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
1. 25/5/1997 Tarihinden Önce Noter Satış Senedi ile Satışı Yapılan Taşıtlara İlişkin İşlemler
1.1. Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesine İlişkin Mevzuat
Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin 4262 sayılı Kanunla değişmeden önceki (d) bendinde;
"Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterlerce yapılır.
Bu satış noterlerce tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek suretiyle işlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri noterler tarafından siciline işlenmek üzere işlemin tekemmülünü müteakip en geç yedi iş günü içinde ilgili tescil kuruluşuna bildirilir."
hükmü yer almaktaydı.
Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin 4262 sayılı Kanunla değişik (d) bendinde,
"d) Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, aracın motorlu taşıtlar vergisi borcu bulunmadığına dair belgenin ibrazı halinde araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterlerce yapılır.
Bu satış, noterlerce tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek suretiyle işlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri noterler tarafından siciline işlenmek üzere işlemin tamamlanmasını müteakip en geç 15 iş günü içinde ilgili tescil kuruluşu ile Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne bildirilir. Noterlerin vergi dairesi müdürlüklerine satış işlemlerini bildirmesi üzerine, intikal eden araçların vergi kayıtları, satış sözleşmesinin düzenlendiği tarih itibariyle, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu hükümleri uyarınca önceki malikin vergi mükellefiyetine son verilir. Ayrıca, yeni malik adına vergi mükellefiyeti tesis edilir.
Tescil sürelerini geçirdiği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Aracın trafikten men edildiği yer tescil kuruluşunda, aracın alıcı adına tescil işlemleri yaptırılır. Bu süre içinde araçta veya taşınan yükte meydana gelecek zararlar, yeni araç sahibine aittir.
Noterlerce yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir."
hükmü yer almaktadır.
Söz konusu maddenin (e) bendinde ise, tescilli araçları satın veya devir alanların, gerekli bilgi ve belgeleri sağlayarak ilgili tescil kuruluşundan bir ay içinde adlarına tescil belgesi almak zorunda oldukları belirtilmiştir.
Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinde, motorlu taşıtlar vergisinin mükellefinin; trafik, belediye veya liman sicili ile Ulaştırma Bakanlığınca tutulan sivil hava vasıtaları sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişiler olduğu hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanunun 7 ve 8 inci maddeleri uyarınca, motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti, taşıtın ilgili sicile kaydıyla başlamakta, tescil kaydının silinmesiyle de sona ermektedir.
25/5/1997 tarihinden önce noter satış senediyle satışı yapılan, ancak trafik tescil kaydı halen satıcı adına devam eden taşıtlara ilişkin olarak yapılacak motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydı değişiklikleri ile satıcının mükellefiyetinin noter satış senedi tarihi itibarıyla sona ereceği yönünde verilmiş mahkeme kararı üzerine vergi dairelerince yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
1.2. Mükellefiyetin Başlatılması ve Sona Erdirilmesine İlişkin Vergi Dairelerince Yapılacak İşlemler
Satıcı adına olan trafik tescil kaydının noter satış senedi tarihi itibarıyla silinip aynı tarih itibarıyla alıcı adına yapıldığını bildirir formun, trafik tescil şube veya bürosu tarafından taşıtın trafik tescil kaydının bulunduğu yerdeki vergi dairesine intikal ettirilmesi halinde, noter satış senedinin düzenlendiği tarih esas alınarak satıcının mükellefiyetine son verilecek, aynı plaka numarasında alıcı adına motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti başlatılacak ve motorlu taşıtlar vergisine ilişkin tahakkuklar verilecektir.
Alıcının iş veya ikametgâh adresinin, taşıtın trafik tescil kaydının bulunduğu yerden farklı bir yerde olması halinde de yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde işlem tesis edilecektir. Bu aşamada alıcının iş veya ikametgâh adresinin bulunduğu yer vergi dairesince herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Ayrıca, motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyetlerine ilişkin değişiklikler alıcı ve satıcının bilinen adreslerine tarih belirtilmek suretiyle bildirilecektir.
İhtilaf konusu yapılmış olaylarda, noter satış senedinin düzenlendiği tarih itibarıyla satıcının mükellefiyetinin sona erdirileceğine ilişkin mahkeme kararının ilgili vergi dairesine intikal etmesi halinde ise, mahkeme kararının gereği yapıldıktan sonra taşıta ait trafik tescil kaydının alıcı adına yapılabilmesi amacıyla yetkili trafik tescil şube veya bürosuna başvurması gerektiği hususunda satıcıya bilgi verilecektir.
Noter satış senedinde beyan ettiği adresi, taşıtın tescilli olduğu yerden farklı bir yerde bulunan alıcının, bulunduğu yerdeki trafik tescil şube veya bürosuna daha sonra başvurarak taşıtı kendi adına tescil ettirmesi halinde, ilgili trafik tescil şube veya bürosu tarafından yeni plaka numarasına göre düzenlenecek olan formun ilgili vergi dairesine gönderilmesi üzerine, vergi dairesince alıcı adına tescilin yapıldığı tarih itibarıyla motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti başlatılacak, durum taşıtın nakil geldiği (önceki plakasının bulunduğu) yerdeki vergi dairesine bildirilecektir.
Taşıtın nakil geldiği yerdeki vergi dairesi ise alıcıya ait motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydını, taşıtın nakil gittiği yerdeki yeni tescil tarihini takip eden dönemin başından itibaren sona erdirecektir.
1.3. Zamanaşımı, Mahsup ve İade İşlemleri
Yapılan açıklamalar doğrultusunda alıcı ve satıcı adına yapılacak olan motorlu taşıtlar vergisi tarh, tahakkuk, tahsil, düzeltme ve iade işlemlerinde 213 sayılı Vergi Usul Kanunu4 ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda5 yer alan zamanaşımı sürelerine ilişkin hükümler göz önünde bulundurulacaktır.
Re'sen değiştirilen tescil kaydına bağlı olarak yapılan mükellefiyet değişikliği işlemi tarihinden önce ödenen motorlu taşıtlar vergilerinin;
- Satıcılar tarafından ödenmiş olması ve bu durumun tevsik edilerek başvurulması kaydıyla 6183 sayılı Kanunun 23 üncü madde hükmü de dikkate alınmak suretiyle satıcılara red ve iade edilmesi,
- Satıcıların kendileri tarafından ödenmediğinin bildirilmesi halinde, alıcılar tarafından ödendiğinin kabul edilerek, alıcı adına tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi borçlarına ödeme tarihi itibarıyla mahsup edilmesi,
gerekmektedir.
Mahkemeler tarafından satıcının mükellefiyetinin noter satış senedi tarihi itibarıyla sona erdirilmesine karar verilmesi halinde, noter satış senedi tarihinden sonra satıcı adına tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergileri ile gecikme zamlarının satıcıdan aranılmayacağı tabiidir.
1.4. Düzeltme Yapılamayacak Dönemlere İlişkin Yapılacak İşlemler
Düzeltme zamanaşımına uğramış olan dönemlere ilişkin tahakkuk ve düzeltme işlemleri yapılamayacağından, re'sen yapılan tescil değişikliğine bağlı olarak gerçekleşen mükellefiyet değişikliği işlemlerinde;
- Bu dönemler için alıcı adına motorlu taşıtlar vergisi tahakkuk ettirilmemesi,
- Satıcı adına tahakkuk ettirilmiş ancak tahsil zamanaşımına uğramamış olan vergilerin de terkin edilmemesi
gerekmektedir.
2. 25/5/1997 Tarihinden Sonra Noter Satış Senedi İle Satışı Yapılan Taşıtlara İlişkin İşlemler
Noterler tarafından ilgili vergi dairelerine gönderilen noter satış senedinde yer alan, alıcının iş veya ikametgah adresine bakılmaksızın taşıtın motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydının bulunduğu vergi dairesi tarafından noter satış senedinin düzenlendiği tarih esas alınarak aynı plaka numarasından alıcının motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti başlatılacak, satıcının mükellefiyetine son verilecektir.
Noterler tarafından ilgili vergi dairelerine gönderilen noter satış senedinde, alıcının adresinin bulunduğu yer ile satıcının adresinin bulunduğu yerin farklı olduğu durumlarda, alıcının adresinin bulunduğu yerin ilgili vergi dairesine gönderilen noter satış senedi üzerine alıcı adına motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti başlatılmayıp, o yerin trafik tescil şube veya bürosundan alıcı adına kayıt ve tescilin yapıldığını belirten formun gelmesi beklenecektir. Söz konusu formda yer alan bilgiler doğrultusunda tescil kaydının yapıldığı tarih itibarıyla alıcı adına motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.
Vergi daireleri, kendilerine gönderilen noter satış senedine istinaden yapmış oldukları mükellefiyetin başlaması ve sona erdirilmesi işlemlerine esas olan bilgileri, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin6 30 uncu maddesinin (ğ) bendinde yer alan açıklamalar gereğince, taşıtın tescilini yapan trafik tescil şube veya bürosunca gönderilen formlardaki bilgilerle karşılaştıracaklar ve motorlu taşıtlar vergisi kütüğüne işleyeceklerdir.
Trafik tescil şube veya bürolarından gönderilen formlardaki bilgiler ile vergi dairelerindeki bilgiler arasında herhangi bir farklılığın olması halinde, ilgili trafik tescil şube veya bürosundan çelişkinin giderilmesi istenecek ve kayıtlar arasında uygunluk sağlanacaktır.
Mükellefiyetin başlatılması ve sona erdirilmesi işlemlerinde, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 7 ve 8 inci maddelerinde belirtilen dönemler dikkate alınacaktır.
Bu bölümde yapılan açıklamalar, 25/5/1997 tarihinden bu Tebliğin yayımı tarihine kadar noter satış senedi ile satışı yapılıp da henüz motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydı başlatılmayan taşıtlar için de geçerlidir.
13 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinin;
- "I - NOTERLER TARAFINDAN YAPILACAK İŞLEMLER" başlıklı bölümünün (2/c) kısmı "Alıcı tarafından taşıtın hangi il trafiğine kayıt ve tescil ettirileceğini, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 30 uncu maddesinin (b) bendindeki;
"Araç sahiplerinin araçlarını iş veya ikametlerinin bulunduğu yerdeki tescil kuruluşunda tescil ettirmeleri esastır." şeklinde,
- "II - TRAFİK ŞUBE VEYA BÜROLARINCA YAPILACAK İŞLEMLER" başlıklı bölümünün birinci paragrafında yer alan "Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 30 uncu maddesinin 9 uncu bendindeki" ifadesi "30 uncu maddesinin (ğ) bendindeki" şeklinde
değiştirilmiş,
- "III - İLGİLİ VERGİ DAİRESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER" başlıklı bölümü yürürlükten kaldırılmıştır.
Tebliğ olunur.
-----------
1 18/10/1983 tarihli ve 18195 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
2 23/2/1963 tarihli ve 11342 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
3 26/7/1997 tarihli ve 23061 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
4 10/1/1961 tarihli ve 10703 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
5 28/7/1953 tarihli ve 8469 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
6 18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.