Ek istisnaya tabi devlet tahvili gelirlerinde beyan

08.01.2008 | Veysi Seviğ | Yorum

Ülkemizde Hazine tarafından ihraç edilen devlet tahvilleri ile Hazine borçlanma senetlerinin Türk Lirası cinsinden ödenen faizlerinin vergilendirilmesinde ihraç tarihlerine göre değişen üç farklı yöntem geçerli bulunmaktadır.

26.7.2001 ile 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilmiş bulunan bu tür kâğıt sahiplerine ödenen faizlerin vergilendirilmesinde geçerli olan yöntem bugünkü yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesi hükmü ile 31.12.2007 tarihine kadar, 26.7.2001-31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen devlet tahvilleri faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar toplamının 2001 yılında 50 milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda bu tutarın veya artırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması ile bulunacak tutar Gelir Vergisi'nden istisna edilmiştir.

Buna göre 2007 yılında söz konusu gelirlere uygulanacak istisna tutarı olan 191.089,20 YTL'nin 2006 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması sonucu

(191.089.20+191.089.20x7,8=)205.994.16 YTL olmaktadır.

Ancak yukarıdaki şekilde hesaplanacak indirim miktarı gerçekte ek istisna niteliğindedir.

Çünkü yukarıdaki şekilde yapılacak hesaplama ile belirlenen istisna; elde edilen faiz gelirine indirim oranı uygulandıktan sonra bulunan miktardan ayrıca indirim konusu yapılmaktadır.

Gelir Vergisi Yasası'nın 76'ncı maddesinin 5281 sayılı yasanın 44'üncü maddesiyle kaldırılan ikinci fıkrası uyarınca Gelir Vergisi Yasası'nın 75'inci maddesinin ikinci fıkrasının 5, 6, 7, 12 ve 14 numaralı bentlerinde yer alan menkul sermaye iratlarına (döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kâr payları, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetlerle döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilenler hariç) fıkrada belirtilen indirim oranının uygulanması suretiyle bulunacak kısmın, bu iratların beyanı sırasında indirim olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Gelir Vergisi Yasası'nın indirim oranı uygulanmasına yönelik 76'ncı maddesinin ikinci fıkrası 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 5281 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmakla beraber, anılan yasanın geçici 67'nci maddesinin 9 numaralı fıkrası hükmü gereği 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde 31.12.2005 tarihinde yürürlükte olan hükümler esas alınacağından, indirim oranı ayrıca aşağıdaki şekilde hesaplanacak ve uygulanacaktır.

İndirim oranı ise Vergi Usul Yasası'na göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir.

Vergi Usul Yasası hükümlerine göre 2007 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı yüzde 7,2'dir. Bu dönemde devlet tahvili ve Hazine bonusu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz ise yüzde 19,11'dir.

Bu bilgiler ışığında 2007 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı (Yüzde 7,2/yüzde 19,11=) Yüzde 37,7 olmaktadır.

26.7.2001 ile 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen tahvil ve benzeri nitelikte uzun vadeli borçlanma senetlerinin periyodik gelirleri (faizleri) öncelikle indirim oranına tabi tutulacak, daha sonra da Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesindeki ek istisna uygulanmak suretiyle matraha ulaşılacaktır.

Örneğin 2007 yılında Bay Ahmet Yıldırım'ın 26.7.2001 ile 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilmiş devlet tahvillerinden 350.000 YTL faiz geliri elde ettiğini varsayacak olursak, bu kişinin elde ettiği ve sıfır oranında stopaja tabi tutulmuş faiz geliri için beyanname verip vermeyeceği konusu aşağıdaki hesaplamalardan sonra belli olacaktır.

* 2007 yılında elde edilen faiz geliri 350.000 YTL

* indirim miktarı (350.000xyüzde 37,7=) (-) 131.950 YTL

İndirim sonrası kalan miktar 218.050 YTL

* 2007 yılı için geçerli olan ek istisna (-) 205.994.16

Ek istisnadan sonra kalan miktar 12.055.84 YTL

Bay Ahmet Yıldırım'ın 2007 yılında devlet tahvilinden elde ettiği faiz gelirinden indirim oranı uygulanmak suretiyle düşülen miktar ile buna ek olarak uygulanan Gelir Vergisi Yasası'nın geçici 59'uncu maddesinde uygulanması öngörülen istisnadan sonra kalan kısım 2007 yılında beyan için öngörülen taban miktar 19.000 YTL'den az olduğu için beyan konusu yapılmayacak, eğer söz konusu kişi diğer gelirleri için beyanname veriyorsa bu gelirini beyannamesine dahil etmeyecektir.

Kaynak:Referans Gazetesi