2009 yılı bütçe tasarısının özellikleri

08.11.2008 | Veysi Seviğ | Yorum

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan "2009 yılı Bütçe Gerekçesi"nde ifade edildiği üzere "finansal piyasalarda yaşanan sorunlar reel ekonomiyi de etkilemiş, yılın ikinci yarısından itibaren başta Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya olmak üzere, özellikle gelişmiş Avrupa ekonomilerinin büyümesine yönelik endişeler artmıştır."

Toplam maliyetinin 5 trilyon doları aşacağı tahmin edilen küresel finans krizinin önlenmesi için alınan tedbirler, piyasaların sakinleşmesini sağlamıştır. Bu kısa vadeli olumlu gelişmeye rağmen dünya ekonomisinin büyümesine ilişkin olumsuz beklentilerin ve piyasalardaki belirsizliklerin devam etmesi nedeniyle küresel ekonominin ancak orta vadede iyileşme göstereceği beklenmektedir.

Dünya ülkelerinde küresel krizin etkileri giderek belirgin hale gelirken Türkiye'nin 2009 yılı merkezi bütçesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulmuştur.

2009 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Yasa Tasarısı'nda öngörülen ilkelerin ana başlıkları şöyledir:

* Makroekonomik istikrarla birlikte sürdürülebilir kalkınma desteklenecektir.

* Tesis edilen mali disiplin sürdürülecektir.

* Dışsal şoklara karşı ekonominin dayanıklılığı artırılacaktır.

* Enflasyonla mücadele politikası desteklenecektir.

* Kamu sektörü için belirlenen faiz dışı fazla hedefine merkezi yönetim bütçesinin azami derecede katkı yapması sağlanacaktır.

* Mali disiplin anlayışına uygun olarak kaynakların belirlenmiş temel politika öncelikleri doğrultusunda tahsisi kamu harcamalarının kalitesinin artırılması ve bu suretle halkımızın hayat standardının yükseltilmesi sağlanacaktır.

* Bütçe harcamalarının sağlam gelir kaynaklarıyla karşılanması ve kaynak-harcama dengesi ilkelerine bağlı kalınacaktır.

* Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması sağlanacaktır.

* Hesap verilebilirlik ve mali saydamlık güçlendirilecektir.

* Yatırıma ayrılan kaynakların öncelikli ve kısa sürede sonuç alınabilecek projelere yönlendirilmesi sağlanacaktır.

* Orta ve uzun vadede ekonominin verimliliğini ve üretken yapısını destekleyen altyapı yatırımlarına ağırlık verilecektir.

* Verimliliği artırıcı ve üretimi teşvik edici bir tarımsal destekleme politikası oluşturulacaktır.

Bu hedeflere ulaşılabilmesi için hazırlanan 2009 yılı bütçesi ile;

* Toplam 275.956 milyar YTL harcama yapılacağı tahmin edilmektedir.

* Toplanması öngörülen vergi ise 220.603 milyar YTL'dir.

Yukarıdaki rakamsal veriler dikkate alındığında vergi gelirleri kamu harcamalarının karşılanması oranı yüzde 80'dir.

Bir başka anlatımla 2009 yılı merkezi yönetim bütçe yasa tasarısında merkezi yönetim bütçe giderleri Hazine yardımı ve gelirden ayrılan paylar dahil 275 milyar 956 milyon YTL, Hazine yardımı ve gelirden ayrılan paylar hariç 262 milyar 110 milyon YTL olarak belirlenmiştir. Buna göre toplam büçte giderlerinin GSYH'ye oranı yüzde 23,6 olmaktadır.

Ekonomik sınıflandırmaya göre 2009 yılı merkezi yönetim bütçe ödenekleri içinde en büyük payı sırasıyla cari transferler, faiz giderleri ve personel giderleri almakta olup bu gider kalemlerinin GSYH'ye oranları cari transferlerde yüzde 8, faiz giderlerinde yüzde 5,2 ve personel giderlerinde yüzde 5,1'dir.

Bütçe harcamaları içerisinde personel giderleri yüzde 21,36, faiz ödemeleri yüzde 21,46, cari transferler ise yüzde 33,04'lük paya sahiptir. Dolayısıyla bu üç kalem harcamanın toplam bütçe giderleri içerisindeki payı yüzde 75,86 olmaktadır ki bu veriler dikkate alındığında 2009 yılı bütçe tasarısında yer alan bütçe hedeflerinin tam anlamı ile yerine getirilmesi oldukça zorlaşmakta ve imkânsızlaşmaktadır.

Diğer yandan 2009 yılı bütçe gerekçesinde 2009 yılında;

* İhracatın 149 milyar dolar olarak gerçekleşeceği,

* İthalatın ise 232.5 milyar dolar olacağı,

* Borçlanmalarda Yeni Türk Lirası cinsinden borçlanmaya ağırlık verileceği,

* Borçlanma vadelerinin uzatılması politikasının sürdürüleceği,

açıklanmıştır.

Bu verilere göre cari işlemler açığının 2009 yılında da büyük bir olasılıkla artarak sürdürüleceği, bu borçlanmanın ise yüksek faiz politikası sayesinde karşılanmasına çalışılacağı konusu kapalı bir şekilde açıklanmış bulunmaktadır.

Mevcut veriler ve dünya finans piyasasında yaşanan sorunlar dikkate alındığında büyük bir olasılıkla 2009 yılı bütçesinden bazı önemli sapmaların gelecek yıl içinde yaşanması kaçınılmaz olacaktır.

( KB)

Referans Gazetesi