İşsizlik Sigortasında İşveren Ve Sigortalı İşsizlerin Yapacağı İşlemler

İŞ HUKUKU VE SOSYAL GÜVENLİK (Sorular-Cevaplar) / Resul Kurt

İşsizlik Sigortası Yasası, işsiz kalan kişiye işsizlik ödeneği dışında bazı ek imkanlar da sağlamaktadır. Buna göre işsizlik sigortasından yararlanmaya hak kazanan kişi işsiz kaldığı süre içindeki tedavilerini yaptırabilecek, yeni bir iş bulması için devletten yardım alacak, meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitiminden yararlanabilecektir.

İşveren, sigortalı işsizler hakkında hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde 3 nüsha İşten Ayrılma Bildirgesi düzenleyerek, bu süre içerisinde bir nüshasını işyerinin bulunduğu yerdeki kurum birimine ulaştırmak, bir nüshasını sigortalı işsize vermek, diğer nüshasını da işyerinde saklamakla yükümlüdür. İşveren tarafından kurum birimine ulaştırılan İşten Ayrılma Bildirgesi'nin üzerine "işveren" sigortalı işsiz tarafından kurum birimine ulaştırılan İşten Ayrılma Bildirgesi'nin üzerine "sigortalı işsiz" kaşesi basılacaktır.

İşten Ayrılma Bildirgesi'nin hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 15 gün içinde işveren tarafından kurum birimine ulaştırılması gerekmektedir. İşverene tanınan sürelerin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, bu süre resmi tatili izleyen ilk iş günü mesai saati bitiminde son bulur. İşten Ayrılma Bildirgesi'nin sağ alt köşesindeki bölümün, işveren tarafından sigortalı işsize imzalatılması koşul olmakla birlikte işverenlerin, ilgili bölüme, sigortalı işsize imzalatılamadığına dair yazılı beyanda bulunması geçerli kabul edilecektir.

İşten Ayrılma Bildirgesi'nin Sigortalının İşyerinde Çalışma Bilgileri başlığının, işten çıkış bölümüne, sigortalının işten çıkış nedeni 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun 51. maddesinde belirtilen nedenlerden birisi ise bu nedenin kanun maddeleri belirtilerek yazılması gerekmektedir. Örneğin 4857/17 (işveren) veya 4857/17 (işçi), 4857/24-I, 4857/25-I vb.

Eğer, işten çıkış nedeni, 4447 sayılı kanunun 51. maddesindeki nedenlerden birisine girmiyorsa, bu durumda işten çıkış nedeninin açıkça yazılması gerekmektedir. Örneğin, işçinin kendi isteğiyle haklı neden olmaksızın istifası halinde işten ayrılma nedeni olarak "istifa" yazılacaktır. Ayrıca, "emeklilik", "askerlik", "evlilik" gibi durumlarda da bu nedenlerin açıkça yazılması gerekmektedir. Hizmet akdi, 4447 sayılı kanunun 51-a) maddesinde belirtilen şekilde sona ermiş ise İşten Ayrılma Bildirgesi'nin işten çıkış nedeni bölümünün doldurulması sırasında, "işveren tarafından sona erdirilmiştir" ibaresinin yazılmasına dikkat edilmelidir.

İşten Ayrılma Bildirgesi'nin son aldığı aylık net ücret bölümüne, sigortalı işsiz işten ayrıldığı tarihte tam ay çalışmışsa aldığı çıplak net ücret, tam ay çalışmamış ise son aldığı günlük ücretin bir aylık tutarı kadar çıplak net ücret yazılacaktır.

Burada, hangi işçiler için işten ayrılma bildirgesi düzenlenmesi gerektiği konusunda bir sorun bulunmaktadır. 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun Uygulanmasına İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair 4 Nolu Tebliğ'de işverenlerin, hizmet akdi 4447 sayılı kanunun 51. maddesinde belirtilen haller dışında (örneğin: İstifa, emeklilik, evlilik, işçinin hatası ve kusuru nedeniyle hizmet akdinin sona ermesi durumları) sona eren sigortalı işsizler için İAB düzenlemek zorunda olmadıkları hükme bağlanmıştır. Yine, aynı tebliğe göre, hizmet akdi feshedilmeksizin ve sigorta prim ödeme sürelerinde kesinti olmaksızın, sigortalının aynı işverenin başka bir işyerine nakledilmesi durumlarında işverenin İAB düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır. Hizmet akdi sona erdiğinde sigortalının aynı işverene bağlı olarak çalıştığı sürelere ilişkin tüm bilgiler, düzenlenecek İAB'de yer alacaktır.

İşverenin, yukarıda belirtilen İAB düzenleme zorunluluğunun bulunmadığı durumlarda işverene idari para cezası uygulanmayacaktır.

İşten Ayrılma Bildirgesi'ni 15 günlük süre içinde Türkiye İş Kurumu'na vermeyen işverenlere her bir fiil için ayrı ayrı 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin iki katı tutarında, (01.07.2007-31.12.2007 dönemi için 2 x 585.-YTL=1.170.-YTL) idari para cezası verilmektedir.

Sigortalı işsizlerin yapacağı işlemler

Sigortalı işsiz, resmi kimlik belgesi ve işveren tarafından düzenlenen İşten Ayrılma Bildirgesi ile hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde, işyerinin bağlı bulunduğu yerdeki İŞKUR Müdürlüğü'ne talep dilekçesi ile şahsen müracaat edecektir. İşverenin İşten Ayrılma Bildirgesi düzenlememesi halinde, hak kaybına yol açılmaması için sigortalı işsizin talep dilekçesi ve resmi kimlik belgesi ile yaptığı müracaatı kabul edilecektir. Ancak, bu durumda talep dilekçesi İAB yerine geçmeyecektir. İşverenin İAB düzenlememe nedeni araştırılarak gerektiği hallerde yasal işlemler başlatılacaktır.

Kaynak:Dünya Gazetesi