Kadınlarda 4 yıl erken emeklik!

Geçtiğimiz günlerde bir gazetede yayınlanan, ‘Kadına 4 yıl erken emeklilik fırsatı’ başlıklı köşe yazısından sonra bir çok okurumuzdan bu konuyla ilgili sorular alınca elmalarla armutları ayırma zorunluluğu ortaya çıktı. İşte kadınların doğum borçlanmasında merak edilenler;

Emeklilik için süre, yaş ve gün doldurulmalı

Öncelikle, emeklilik için 08.09.2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayan SSK’lı kadınların 58 yaşını ve 7000 gün sayısını doldurmaları gerektiğini belirtmeliyim. Ayrıca, 08.09.2008 tarihinden önce çalışmaya başlayan SSK’lı kadınlar ise kademeli emekliliğe tabi olduklarından ve emekli olabilmek için sigortalılık süresi, yaş ve prim gün sayısı koşulunu gerçekleştirmek zorundadırlar. 08.09.1999 tarihinden önce yürürlükte bulunan hükümlere göre yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlar ile sigortalılık süresi 18 yıl ve daha fazla olan kadınlar ve sigortalılık süresi 23 yıl ve daha fazla olan erkekler hakkında, bu tarihten önce uygulanan hükümlere göre işlem yapılmaktadır.

Doğum sonrasında çalışmayan kadına 4 yıl borçlanma

Bu açıklamalardan sonra doğum borçlanmasının ayrıntılarını inceleyecek olursak, doğum yapan kadınların çalışma yaşamından uzaklaşmasıyla birlikte, emeklilik için gerekli gün sayılarını dolduramadıkları görülmektedir. İşte sosyal güvenlik reformuyla birlikte doğum yapan kadınlara 2 doğum ve her doğum için de 2’şer yıl borçlanma hakkı geliyor.

5510 sayılı Kanuna göre, 4/(a) (SSK) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri borçlanabilecek.

Tebliğ taslağına göre, 5510 sayılı Kanunun 4/(a), 4/(b) ve 4/(c) bentlerine tabi olan sigortalılar için daha önce tabi oldukları mülga kanunlarda olmadığı halde bu Kanunun 41 inci maddesiyle ilk defa getirilen borçlanma sürelerinin 2008 yılı Ekim ayı başından sonra geçmesi gerektiği belirtilmiştir. Buna göre, tebliğ taslağının aynen yayınlanması halinde SSK’lılar 2006 yılından önceki doğumlarla ilgili borçlanma yapamayacak. Diğer bir deyişle ilgili 1988 yılında yapılan doğumla ilgili borçlanma hakkı tanınmış değil. Tebliğ taslağında eski doğumlar için borçlanma olabileceği yönünde bir değişiklik olmalı.

Borçlanma tutarı nasıl hesaplanacak

4/a sigortalılarının kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları (31.12.2008’e kadar 638,70.-YTL ile 4.151,70.-YTL) arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32’si üzerinden borçlanma yapılabilecek. Asgari ücretten borçlanma yapıldığında aylık ödenecek tutar 204,38.-YTL olacak. Sigortalıların hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılacak. Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanacak.

Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranacak. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmayacak. Borçlanma sürelerinin ne şekilde belgeleneceğini belirlemeye Kurum yetkili olacak. Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülecek.

Memurun doğum borçlanması farklı

İlgili ‘Kadına 4 yıl erken emeklilik fırsatı’ başlıklı yazıda verilen bir örnekte devlet memuru Zehra Hanım 1 Haziran 2019’da istifa eder ve 1 gün bile olsa özel bir işyerinde SSK’lı olarak çalışırsa doğum borçlanması yaparak 4 yıl daha erken emekli olabilecek denilmiş. Oysaki zaten memur kadınlara borçlanma hakkı var. Kaldı ki, borçlanma sadece gün sayısını artırıyor. Memur olarak çalışılan süreleri bir daha borçlanabilmek fiilen mümkün değil. Ve SSK’dan emekli olabilmek için memuriyet sonrasında en az 3,5 yıl SSK’lı çalışmak gerekir.

Memurlar ayrı mevzuata tabi. Mevzuatları gereği aylıksız izin talep etme hakkı bulunmaktadır. Doğum yapan memurlara istekleri halinde 104 üncü maddenin (A) bendinde belirtilen sürelerin bitiminden itibaren 12 aya kadar aylıksız izin verilir. İdarenin izin verip vermeme konusunda takdir hakkı bulunmamaktadır. Personel talep ettiğinde bu izni vermek zorundadır. Bu şekilde doğum izni kullanan kadın memurlar borçlanma yoluyla öteden beri primlerini ödeyebilmektedir.

Sonuç olarak, kadınlar emekli olabilmek için sigortalılık süresi, yaş ve prim gün sayısını doldurmak zorunda. Doğum borçlanması sadece gün sayısını artırıyor. Yoksa yaş ve sigortalılık süresini doldurmamışsa prim gününü doldurması emekli etmez. Emeklilik için gün sayısı dolsa bile sigortalılık süresi ve yaşı doldurmak gerekiyor. Doğum yapan kadına 4 yıl erken emeklilik gün sayısı eksik olan kadınlar için geçerli.