SMMM-YMM kanunundaki değişiklikler

14.08.2008 | Bumin Doğrusöz | Yorum

3568 sayılı kanunda bazı değişiklikler yapılmasına ilişkin 5786 sayılı kanun, 26.7.2008 günlü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Hatırlanacağı üzere bu kanun, yasama organında odaların seçim süreci başladıktan sonra kabul edilmiş, bu nedenle tartışmalara yol açmış, bu yüzden seçimlere ilişkin düzenlemesinin yürürlük tarihi gözden geçirilmek üzere cumhurbaşkanınca imza edilmemişti.

Bu ve gelecek yazımızda anılan kanunla yapılan değişiklikleri irdelemek istiyoruz. Ancak genel düşüncemizi önceden söyleyelim. Bu kanun hem mesleklerde hem de odaların oluşumunda, reform niteliğinde olmasa da çok önemli değişiklikler getirmiştir. Ancak kanun kapsamındaki mesleklerin sorunları, göz ardı edilmiş ve çözüm üretilmemiştir. Örneğin, yeminli mali müşavirlerin (YMM) tasdikten doğan, serbest muhasebeci mali müşavirlerin (SMMM) imza yetkisinden doğan sorumluluklarında kaynaklı sorunlar gözden geçirilmemiştir. Böylece YMM'lerin mantığa aykırı ve pek çok ihtilafa konu müteselsil sorumlulukları aynen devam etmektedir.

Bu kanunla getirilen düzenlemelerin en önemlilerinden biri, "serbest muhasebecilik" mesleğinin bundan sonrası için kaldırılmasıdır. Artık serbest muhasebeci olmak mümkün değildir. Ancak kanunla, mevcut serbest muhasebecilerin hakları korunmuştur. Kanunun geçici 11. maddesiyle serbest muhasebecilerle serbest muhasebecilik stajına devam edenlerden başarılı olanlara; TÜRMOB tarafından verilecek en fazla altı aylık özel bir eğitime katılmak ve sonrasında beş yıl içinde serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavlarına girmek yoluyla SMMM olma olanağı sağlanmıştır. Ancak bu sınava giriş hakkı beş hakla sınırlandırılmıştır. Kanunla bu sınavlarda başarılı olamayanların veya sınava katılmayanların, "serbest muhasebeci" unvanı çalışma hakları da saklı tutulmuştur.

Bu geçici madde uyarınca serbest muhasebecilikten SMMM statüsüne geçenlerin, ileride yeminli mali müşavirlik sınavına katılabilmeleri için kanunun 9'uncu maddesinde belirtilen çalışma niteliklerini, sürelere ve 5/A maddesinin (a) bendinde belirtilen eğitim şartını taşımaları zorunludur.

Kanunda yapılan bir başka değişiklikle de SMMM olabilmek için yapılması gereken stajın süresi iki yıldan üç yıla çıkartılmıştır. Ancak 26.7.2008 tarihinden önce bir SMMM odası nezdinde staj dosyası açtırmış ve staja başlama sınavını kazanmış olanlar, bu süre uzatımından etkilenmeyeceklerdir. Bir başka anlatımla, bu durumda olanların staj süresi, iki yıl olarak uygulanacaktır.

Öte yandan sınavsız SMMM olma hakkı da kısıtlanmıştır.

Türkiye genelinde mali denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında sekiz yıllık hizmet süresini dolduranlar ile kanunda sayılan konularda (hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler) en az sekiz yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış olanların sınavsız SMMM olabilme olanağı kaldırılmıştır. Ancak 25.7.2008 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılan düzenleme uyarınca sınavsız SMMM olabilme hakkına sahip olanların bu hakları, bir geçici madde ile korunmuştur.

Vergi inceleme yetkisine sahip inceleme elemanlarına mesleki yeterlilik sınavında başarılı olduktan sonra herhangi bir süre beklemeksizin YMM sınavlarına da girebilme olanağı sağlanmıştır. Ancak bu durumda olup YMM sınavlarını da başaranların YMM ruhsatını alabilmeleri hiç şüphesiz süre koşulunu da tamamlamalarına bağlıdır. Sınavsız SMMM olabilme hakkı sadece, söz konusu sınavlarda başarılı olup, henüz süre koşulu oluşmadığı için YMM ruhsatı alamayanlara tanınmıştır.

Ancak burada bir eşitsizlik yaratılmıştır. İnceleme elemanları kendi mesleki yeterlilik sınavlarından sonra on yıllık süre koşulunu beklemeksizin derhal YMM sınavlarına girip, süre koşulunu da tamamladıktan sonra hemen YMM olma olanağına sahip kılınmışken, bu olanak SMMM'likten YMM'liğe geçecekler için tanınmamıştır. Onlar sınava ancak süre koşulunu da yerine getirdikten sonra girebileceklerdir. Bu durumda on yılını dolduran bir inceleme elemanı derhal YMM ruhsatı almak olanağına sahip kılınmışken on yıllık bir SMMM derhal YMM ruhsatı alamayacak, bu ruhsata kavuşabilmesi sınavı süreci kadar uzayacaktır. Bu iki kesimin mesleğe girişinde anayasal anlamda eşitlik sağlanmamış, mesleğe girişte fırsat eşitliği zedelenerek haksız rekabete yol açılmıştır.

Kaynak : Referans Gazetesi