Kiralarda bankadan ödeme zorunluluğu

28.07.2008 | Bumin Doğrusöz | Yorum

Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 257'nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi ile Maliye Bakanlığı'na, mükelleflere muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme yetkisi verilmiştir.

Maliye Bakanlığı bu yetkisini geçmişte 320 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile kullanmıştır. (Bu Genel tebliğden sonra konuya ilişkin olarak 323, 324 ve 332 sayılı Genel Tebliğler ile 1 sayılı Vergi Usul Kanunu yayımlanmıştır.) Söz konusu Genel Tebliğler ile, birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, kazancı basit usulde tespit edilenlere, defter tutmak zorunda olan çiftçilere, serbest meslek erbabı ile vergiden muaf esnafa, kendi aralarında yapacakları ticari işlemler ile nihai tüketicilerden (Türkiye'de mukim olmayan yabancılar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak yapacakları 8.000.- Yeni Türk Lirasını aşan tahsilat ve ödemelerini banka, özel finans kurumları veya PTT aracı kılınarak yapmaları ve bu kurumlarca düzenlenen hesap belgesi (dekont) veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsik etmeleri zorunluluğu getirilmiştir. Düzenlemelerle, tespit edilen tutarı aşan avansların, pey akçesi, depozito gibi ödemelerin de bu kurumlar tarafından düzenlenen belgelerle tevsiki zorunlu kılınmıştır. Ayrıca işletmelerin kendi ortakları ile ve diğer gerçek ve tüzel kişilerle olan ve herhangi bir ticari içeriği olmayan nakit hareketleri de, işlem tutarının 8.000 YTL'yi lirayı aşması koşulu ile (324 sayılı Genel Tebliğ ile) kapsama alınmıştır.

Bakanlık anılan maddenin verdiği yetkiye dayanarak bu defa, 268 no'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile işyeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin yapılacak tahsilat ve ödemelerin de banka veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle belgelendirilmesi zorunluluğu getirmiştir.

Bu zorunluluk konut kiralamalarında aylık kira bedelinin 500 YTL ve üzerinde olması halinde söz konusu olacaktır. Aylık kira bedelinin bu tutarın altında olması halinde, yine eskiden olduğu gibi elden veya başka şekillerle de ödenebilecektir. Öte yandan bu zorunluluk ve sınır, her bir kira ilişkisi için ayrı ayrı söz konusudur. Bu nedenle bir kişinin iki dairesinden birini aylık 450 YTL, diğerini aylık 1.000 YTL karşılığı konut olarak kiraya vermesi halinde zorunluluk sadece ikinci kira ilişkisi için söz konusu olacaktır.

Burada önemli olan aylık kira bedelidir, yoksa ödeme tutarları değildir. Aylık kira bedelinin 800 YTL olduğu bir durumda, kiranın ay içerisinde 400'er YTL olarak iki taksitte ve taksitler sınırın altında kalacak şekilde ödenmesi, banka veya PTT aracılığı ile ödeme zorunluluğunu kaldırmayacaktır.

İş yeri kiralarında ise kiralamaların tamamı, her hangi bir sınır olmaksızın banka veya PTT aracılığı ile ödenme ve tahsil edilme zorunluluğu kapsamına alınmıştır.

Kira bedelinin icra daireleri aracığı ile tahsil edildiği hallerde, doğal olarak banka veya PTT aracılığı söz konusu olmayacaktır.

Bu zorunluluk 1 Kasım 2008 tarihinde yürürlüğe girecektir. Dolayısıyla zorunluluğun kapsamına bu tarihten sonra yapılan kira ödemeleri girmektedir. Ekim ayında üç aylık kirayı peşin tahsil ederek kiraya veren bir kişinin, bu peşin kira tahsilatı (veya kiracısının peşin kira ödemesi) için böyle bir zorunluluk söz konusu olmayacaktır. Burada kiracıya, kasım ve aralık aylarına tekâbül eden kirayı bankadan öde denilemez. Ancak bu örnekte kira ödemelerinin dördüncü aydan itibaren bankadan yapılması gerekecektir.

Buna karşılık eylül ve ekim ayı kira bedellerini süresinde ödeyemeyen bir kiracının, bu aylara ait kira borcunu kasım kirası ile birlikte kasım ayında ödemesi halinde, yapacağı ödemenin tamamını banka üzerinden yapması gerekecektir.

Bu yeni düzenleme uyarınca bankalar aracılığı ile yapılacak ödemelerin kanıtlanmasında havale belgesi, dekont, hesap cetveli gibi belgeler kullanılabilecektir. Ayrıca otomatik ödeme talimatı çerçevesinde yapılan ödemeler, kredi kartları aracılığı ile yapılan ödemeler, çekle ödemeler de banka sistemi içerisinde yapılan ödeme olarak kabul edilecektir.

Maliye Bakanlığı 268 sayılı Genel Tebliğde kira ödemelerinin / tahsilatlarının banka veya PTT aracılığı ile yapılmaması halinde, Kanunun 355. maddesinde yazılı cezaların uygulanacağını açıklamıştır. Bu maddeye göre ceza;

- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı için 1.490 YTL'den,

- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler için 680 YTL'den,

- Bunların dışında kalanlar için ise 320 YTL'den

az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme konu tutarın (yani, bankadan ödenmeyen kira bedelinin) yüzde 5'idir.

Kaynak:Referans Gazetesi