Serbest bölgelere Özel Tüketim Vergisi dayatması

23.05.2008 | Veysi Seviğ | Yorum

Özel Tüketim Vergisi Yasası'nın 5'inci maddesi uyarınca, söz konusu vergiye tabi malların aşağıdaki koşullar dahilinde yurtdışındaki alıcılara teslimleri vergiden müstesnadır. Buna göre;

* Teslim yurtdışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. Yasa maddesinde yer alan yurtdışı müşteri tabiri "ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurtdışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan bir işletmenin, yurtdışında faaliyet gösteren şubelerini" ifade etmektedir.

* Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi'nden çıkmış olmalıdır. Malın ihraç edilmesinden önce yurtdışındaki alıcı adına hareket edenler veya bizzat alıcıya işlenmek üzere yurtiçinde teslimi ihracat sayılmamaktadır.

* İhraç edilen malların alış faturaları ve benzeri belgeler üzerinde gösterilen ve beyan edilen Özel Tüketim Vergisi ihracatçıya iade edilir. Maliye Bakanlığı ihraç edilen mallara ait verginin iadesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

Diğer yandan söz konusu yasanın "Diğer istisnalar" başlıklı 7'nci maddesinin 7'nci bendi uyarınca da "Gümrük Kanunu'nun transit, gümrük antrepo, dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine tabi tutulanlar ile serbest bölgeler ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar" vergiden müstesna tutulmaktadır.

Konuya ilişkin olarak yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (1) Seri Numaralı Genel Tebliğ ile yapılan açıklamalar çerçevesinde Özel Tüketim Vergisi mükelleflerince bu vergi kapsamına giren malların ihracat teslimleri de yukarıdaki hükümler çerçevesinde vergiden müstesna edilmiştir. Bu bağlamda da "Yurtdışındaki müşterilere teslim edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi'nden çıkan mallar Özel Tüketim Vergisi'ne tabi olmayacaktır.

Aynı tebliğ ile yapılan açıklama uyarınca Özel Tüketim Vergisi kapsamına giren malları imal ve inşa edenler, sözü edilen malları yurtdışındaki büro, temsilcilik, acente veya benzeri kuruluşlara buralarda kullanılmak veya satılmak üzere teslimleri de ihracat istisnasından yararlandırılmaktadır. Buna göre belirtilen koşullara uygun olarak yapılacak ihracat teslimlerine ilişkin düzenlenecek faturalarda Özel Tüketim Vergisi hesaplanmayacaktır. Ancak ihraç konusu malların yurtdışına çıktığı, gümrük beyannamesinin aslı veya ilgili gümrük idaresi ya da noter tarafından onaylı örneği ihracatın gerçekleştiği dönemdeki Özel Tüketim Vergisi beyannamesine eklenmek suretiyle kanıtlanacaktır.

İhraç edilen mallarla ilgili olarak Katma Değer Vergisi istisnası nedeniyle gümrük beyannamesinin Katma Değer Vergisi beyannamesine eklenmiş olması halinde Özel Tüketim Vergisi beyanı için mükelleften ayrıca gümrük beyannamesi istenmeyecek, vergi dairesine ibraz edilen bu beyannamenin şef ve müdür onaylı fotokopileri kullanılacaktır.

Tüm bu açıklamalara karşılık uygulamada serbest bölgelere yapılan ve yasal düzenleme gereği "gümrük bölgesi" dışında sayılan bu yerlere yönelik teslimatlar uygulamada Özel Tüketim Vergisi istisnasından yararlandırılmamaktadır.

Gerçekte yine yasal düzenleme gereği olarak serbest bölgeler "Türkiye'de ihracat için yatırım ve üretimi artırmak, yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak, ekonomik girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli şekilde temin etmek, dış finansman ve ticaret imkânlarından daha fazla yararlanmak üzere" kurulmuş bulunmaktadır.

Oysa Maliye Bakanlığı uygulamada serbest bölgelere yapılan Özel Tüketim Vergisi'ne tabi mal teslimleri için istisnayı kabul etmemektedir. Bu uygulamanın gerekçesi olarak da Özel Tüketim Vergisi Yasası'nın 5'inci maddesinde yer alan "Yurtdışındaki müşterilere teslim edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi'nden çıkan mallar" ibaresinde yer alan "yurtdışındaki müşteri" tabirinin serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşterileri kapsamadığını ileri sürmektedir.

Buna karşılık serbest bölgelere yapılan mal teslimleri Katma Değer Vergisi'nden bağışık tutulmaktadır. Buna gerekçe olarak da "Katma Değer Vergisi Yasası'nın 11. ve 12'nci maddeleri uyarınca serbest bölgedeki alıcıya yapılan teslimler malın serbest bölgeye vasıl olması şartıyla ihracat istisnası kapsamına girdiği" ifade edilmektedir.

Serbest bölgeye teslimi yapılan malların bazıları serbest bölgede tüketilebilmekte, bazı hallerde de bu malların maliyet olarak dikkate alınması söz konusu olabilmektedir. Bu bağlamda serbest bölgelere yapılan doğalgaz teslimleri de söz konusu düzenlemenin kapsamındadır.

Ayrıca, bir malın serbest bölgeye sevki ve tesliminin Katma Değer Vergisi'nden arındırılması, fakat benzer nitelikteki bir başka tüketim vergisinden yapılması gereken arındırmanın yapılmasına müsaade edilmemiş olunması bu vergilerin uygulanmasında farklılık yaratmaktadır. Bu farklılığın özellikle Serbest Bölgeler Yasası'nın amacı ile örtüştüğünü söyleyebilme olanağı yoktur.

( KB)

Kaynak:Referans Gazetesi

( KB)