Çocukların sigortalanmasında süre bitti mi"

Ekrem Sarısu

|Posta Gazetesi| |01.05.2008| Ekrem SARISU

Yeni yasanın emeklilik şartlarını ağırlaştırıp zorlaştırması, tüm ana ve babaları çocukları sigortalama telaşına düşürdü. Bu telaş Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerinin önünde tarihi kuyrukların oluşmasına yol açtı. Sosyal güvenlik tarihinde ilk defa insanlar sigortalı olmak için, kuyruklar oluşturdu. Ne için; en geç 30.04.2008 e kadar sigortalı olmak için. Çünkü, yeni yasanın görüşmeleri sırasında son gün eklenen bir madde ile, 30 Nisan 2008 den sonra ilk defa sigortalı olacakların, prim ödeme, yaş ve aylık bağlama oranı açısından yeni yasaya tabi olacakları yönünde madde eklendi. Ailelerde haklı olarak 30.04.2008 den önce çocuklarını sigortalı yapma uğraşına girdiler. 18 yaşından büyük olmalarına karşın sigortaları olmayanlarda, aynı telaş içinde sigortalı olmaya başladılar. Kayıt dışında sigortasız çalışanlar bile hiç değilse başlangıcım olsun, da yeni yasaya tabi olmayayım diye kuyruklarda yerini aldı. Peki bugün 1 Mayıs 2008, sigortalı olmak için süre gerçekten bitti mi" Yoksa büyük küçük herkesin sigortalı olma imkanı var mı"

Mayıs ayında bildirim yapacak işyerinde süre bitmedi

İşveren çalıştıracağı sigortalıyı, çalışmaya başlamadan önce SSK ya bildirmesi gerekiyor. Ancak, bunun iki istisnası var. Birincisi inşaat işyerlerinin çalıştıracağı kişiyi, aynı gün bildirmesi, diğeri de ilk defa işçi çalıştıracak olan işyeridir. İlk defa işçi çalıştıracak olan işyerleri önce SSK dan işyeri sicil numarası almaktadır. İşte, Nisan ayı içinde SSK dan ilk defa işyeri sicil numarası alan işyerleri, çalıştıracağı kişileri işe başlatma tarihinden itibaren bir ay içinde SSK ya bildirilmesi gerekiyor. Örneğin. 30 Nisan 2008 de işe başlattığı bir kişiyi 30 Mayıs 2008 e kadar SSK ya bildirebilir.

Çocukların veya ilk defa sigortalı olacak büyüklerin, Nisan 2008 ayı içinde işyeri sicil numarası almış işyerlerinden, Nisan ayındaki başlangıçları, Mayıs sonuna kadar bildirilebilir.

608.40 YTL cezayı göze alana da süre bitmedi

İşe başlayan çalışanların SSK ya bildirilmesinde belirlenen sürelere riayet edilmemesinin veya geç bildirimde bulunulmasının cezası, bir aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası kesilmesidir. Nisan ayı içinde işe başlattığı çocuğu veya büyüğün işe başlamasını Mayıs ayı içinde SSK ya bildiren işverene 608.40 YTL idari para cezası kesilir. Bu cezayı ödemeyi göze alanlar içinde süre bitmemiştir. Örneğin; Nisan ayının içinde işe başlayan ve SSK ya giriş bildirgesi gönderilmesi unutulan çocuğun giriş bildirgesi Mayıs 2008 ayı içinde gönderilmesi halinde, işverene 608.40 YTL idari para cezası kesilir. Çocukta Nisan 2008 ayında başlangıç yapmış olur. tabi aynı durum büyükler içinde geçerli.

Yasa yürürlüğe girmeyen süre biter mi"

Kişilerin gerek mali, gerek sosyal gerekse diğer haklarının aleyhinde, geçmişe yönelik düzenleme yapılamayacağı, Dünyada kabul görmüş genel ve temel hukuk kuralıdır. Hukuk Fakültesi birinci sınıfındaki öğrenciye ilk öğretilen şeylerden biride, yasaların makable şamil olamayacağıdır. Yani yasalarla geriye yönelik düzenleme yapılamayacağı. İstinasını ise, kişilerin lehine yapılan geriye yönelik düzenleme oluşturmaktadır.

Onaylanmak üzere, Cumhurbaşkanlığına gönderilen ve Cumhurbaşkanının incelemesinde bulunan ve daha veto edilip edilmeyeceği, yürürlüğe konup konamayacağı bile belli olmayan yasa ile, süre nasıl bitirilir"

Ortada Resmi gazetede yayımlanmış bir yasa dahi yokken, olmayan yasadaki sürenin bitmesi ne kadar hukuki bir durumdur" Hukuk Devletinde böyle bir uygulama olur mu" Avrupa Birliğine girmeye uğraş veren bir ülkede, kişinin sosyal güvenliğini ilgili olarak geriye yönelik aleyhe düzenleme yapılabilir mi"

Bugün mevcut yasaya bakarak geleceği için bir sosyal güvenlik planlaması yapan ve incelediği yasalardan sonra SSK da sigortalı olmaya karar veren ve ilk defa sigortalı olan biri, bugünkü mevcut yasa şartlarına tabi olmasından daha hukuki ne olabilir. Ancak, yeni yasanın Mayıs ayının sonunda yürürlüğe girdiğini varsaydığımızda, bu sigortalıya arkadaş senin haberin yoktu, ama; yasa çıkmadan sigortalı da olsan, yeni çıkan yasa şartlarına tabi tutuyoruz denecek. Bu nasıl bir hukuk anlayışı. Başlı başına bu yönü dahi Anayasaya uygun olmadığından, iptal edilmesi gerekir.

Yasanın Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe gireceği tarihe kadar ilk defa sigortalı olacak olan ister çocuk olsun, ister büyük olsun bugünkü yasaya tabi olması gerekir. Ancak, yasadaki geriye yönelik olarak getirilecek olan(şayet veto edilmezse) 30.04.2008 den sonra sigortalı olan kişilerin yeni yasaya tabi olacağı hükmü, 30.04.2008 ile yasanın Resmi Gazetede yayımlanacağı tarihe kadar sigortalı olan kişilerin bugünkü yasaya tabi olma avantajını ve hakkını elinden alacağından, mahkemelere yeni bir iş çıkacak ve büyük bir ihtimalle bu madde Anayasa mahkemesine taşındığında iptal edilecektir.

Kayıt dışına çanak tutmamak için süre 31.12.2008 olarak düzeltilmeli

Yeni yasaya tabi olmamak için sosyal güvenlik kurumu il müdürlükleri önünde oluşan tarihi kuyruklardan istifade edilmelidir. Süre bitti diye kişilerin sigortalı olmasına mani olmak, sosyal güvenliğin ruhuna terstir. Kişileri sigortalı yapma yönünde düzenleme, çalışma yapmak ve sigortalı olmak isteyenlerin işlerini kolaylaştırıp, teşvik edip, alkışlamak yerine,

1 Ekim 2008 de yürürlüğe girecek olan yasaya son gün eklenen saçma sapan bir madde ile, sigortalı olmak isteyenlere mani olmak, kayıt dışına çanak tutmaktan başka bir şey değildir. Başbakanımız “…hak kaybı olmayacak diye söz verdik. Gazetecilerin yıpranma hakkını elinden almışsınız. Bu hakkı iade edelim…” söyleminden, yasada bazı değişikliklerin yapılacağı anlaşılıyor. Bu değişiklikler sırasında 30.04.2008 tarihi 31.12.2008 olarak değiştirilip, bu tarihe kadar sigortalı olacak çocukların ve büyüklerin bugünkü yasaya tabi olması sağlanmalıdır. Bu düzenleme kayıt dışılığın önlenmesine katkı sağlayacağı gibi, çocuğunu sigortalı yapma telaşındaki ana ve babaları da rahatlatacaktır. Ayrıca, olası tartışmaların ve binlerce yeni dava açılmasının peşinen önüne geçilecektir.

SORU VE CEVAPLAR

Yeni yasaya göre de anneniz 24 aylık tutarında evlenme yardımı alacak

Soru: Annem babamla ayrı durumda ve dedemden dolayı SSK dan yetim aylığı alıyor.

Annem Eylül ayında evlenmeyi düşünüyor. Çeyiz yardımından yararlanabilir mi" Ve yeni yasa gereğince o hakkı saklı mı, hangi tarihe kadar geçerli" Bu konuda yardım ederseniz sevinirim.

Fatmanur samur

Cevap: Mevcut yasaya göre; Ana ve babalarından dolayı SSK dan yetim aylığı alan kız çocukları, evlenmeleri halinde 24 aylık tutarında, tolumda çeyiz parası olarak adlandırılan evlenme yardımı almaktadır. Yeni yasa bu tutarı değiştirmedi. Yeni yasa yürürlüğe girdikten sonrada, yetim aylığı almaktayken evlenen kız çocukları 24 aylık tutarında evlenme yardımı alacaklar. Anneniz Eylül 2008 ayında evlendiğinde 24 aylık tutarında evlenme yardımı alabilir.

Yeni yasadan sonra isteğe bağlı sigorta Bağ-Kurda olacak

Soru: 1 Aralık 1959 doğumluyum. 02.01.1980 den 10 aylık ödenmiş sigortam var. Ayrıca 4 aylık ta 2007 den var. İsteğe bağlı emeklilikten yararlanmam için, yeni kanuna göre isteğe bağlı ödemeye devam edebilir miyim" Gün sayısı aranmaksızın devam edebilir miyim" Bugünden itibaren ödersem ne zaman emekli olabilirim"

Fatma Ekşi

Cevap: SSK ya 1080 gün prim ödemesi olmayan isteğe bağlı sigortaya prim ödeyemiyor. Bugün için Bağ-Kura ev hanımı olarak isteğe bağlı prim ödeyebilirisiniz. Zaten yeni yasa yürürlüğe girdiğinde isteğe bağlı sigorta Bağ-Kur şartlarıyla devam edecek. Başka bir ifadeyle SSK ya isteğe bağlı prim ödenemeyecek. Bu açıdan bir kaybınız yok. Yeni yasayı beklemeden bugünden Bağ-Kura isteğe bağlı sigortaya prim ödemeye başlayın. Bağ-Kurdan kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için; en az 15 tam yıl(5400 gün) prim ödeme ve 58 yaş şartına tabisiniz.gerekiyor. 4980 gün daha prim ödeyerek 480 gün olan prim ödemenizi 5400 güne tamamlayacağınız Mart 2022 ayında emekli olabilirsiniz

Yeni yasa aylığınızı da sağlık yardımınızı da kesmeyecek

Soru: Ben 01.01.1976 doğumluyum. Bekar bir bayanım. Astsubaylıktan emekli vefat etmiş olan babamdan yetim aylığı alıp sağlık güvencesinden de yararlanmaktayım. Sorum şu: yeni sosyal güvenlik yasasına göre aylık durumumda veya sağlık güvencemde herhangi bir değişiklik olacak mı"

Esra Yılmaz

Cevap: Yeni yasa yürürlüğe girdiğinde bugün aldığınız yetim aylığını alacaksınız. Bugün olduğu gibi sağlık yardımlarından yararlanacaksınız. Yeni yasa durumunuzda değişiklik olmadığı sürece ne aylığınızı ne de aldığınız sağlık yardımını etkilemeyecek.

Yaş düzeltmesi sigortada geçerli değil

Soru: 06.03.1976 doğumlu iken 12.06.1989 tarihinde SSK kaydım yapıldı. 1992 yılı Aralık ayında mahkeme kararıyla 06.03.1973 olarak yaş tahsisi yaptırdım. Halen SSK lı olarak çalışmaktayım. 4800 prim ödemem bulunuyor. Yaş tahsisinin bana bir faydası var mı" Ne zaman emekli olabilirim" Yeni yasa beni ne derece etkileyecek"

Erdal Cingöz- İzmir

Cevap: Yaş düzeltmesinin maalesef size bir faydası yok. Çünkü, ilk defa sigortalı olundu tarihte nufus kayıtlarındaki doğum tarihi sigortalılık işlemlerine esas alınmaktadır. Emeklilik işlemlerinizde doğum tarihiniz olarak, ilk defa sigortalı olduğunuz 12.06.21989 da nufus kayıtlarındaki 06.03.1976 tarihi dikkate alınacaktır. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 650 gün daha prim ödeyerek, 4800 gün olan prim ödemenizi 5450 güne çıkartmanız şartıyla, 51 yaşınızı dolduracağınız 06.03.2027 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Askerliğiniz borçlanıp emekli olursunuz

Soru: Ben 13.02.1951 Bulgaristan doğumluyum. Sigortaya girişim 01.04.1993, toplam prim günüm 3200 gün. 2 yıl 2 ay Bulgaristan da askerlik yaptım, bu askerliğimi ödersem ne zaman emekli olabilirim.

Kamil MUTLU

Cevap: En erken kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olursunuz. Askerlik sürensizi borçlanırsanız, kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabi olursunuz. Aranan şartları tamamlamış olacağınızdan askerlik borçlanmasını ödediğiniz gün emekli olabilirsiniz.

Prim borcunu sildirebilirsiniz

Soru: Eşim 1996 yılında Bağ-Kura kaydını yaptırmış. Babasının işlettiği ama eşimin adına kayıtlı bir kahve var. Fakat o günden bugüne hiç Bağ-Kur primi ödememiş. Şimdi de 10 Nisan itibariyle başka bir işe başladı ve SSK kaydı yapıldı. Fakat üstüne kayıtlı olan kahve hala faaliyette. SSK' sından faydalanabilmesi için ne gibi bir yol izlemesi lazım. Kulaktan dolma bilgilerle öğrendiğimiz kadarıyla Bağ-Kura bir dilekçe verip kaydımızı sildirebiliyormuşuz. Doğru mu" Bu konuyla ilgili bize bir yol göstermenizi rica ederim.

Serap Kulaksızoğlu

Cevap: Eşinizin Bağ-Kura 12 yıllık prim borcu var. 5 yıl ve daha fazla prim borcu olanların, sigortalılıklarını durdurmak suretiyle prim borçlarını sildirmeleri mümkün. Eşiniz Bağ-Kura giderek, 2007/47 sayılı genelgeye göre sigortamı durdurarak borcumun silinmesini talep etmesi halinde Bağ-Kur borcu silinir. Ancak, bundan sonra prim tahakkuk etmemesi için, kahvehane işletmesinden dolayı olan vergi kaydını ve esnaf sicilindeki kaydını da sildirmesi gerekir.