Reformla Kayıtdışına büyük ceza geliyor

Sosyal güvenlik reformunun analizine devam ediyoruz. Reform yürürlüğe girdiğinde büyük ceza uygulanacak. işte reformun gözden kaçan ayrıntıları:

SİGORTALI İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİNE İLİŞKİN İDARİ PARA CEZASI

1) Sigortalı işe giriş bildirgesi ile GSS giriş bildirgesini (bir ay içinde verecekleri genel sağlık sigortası giriş bildirgesi), bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

2) Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.

3) İşyeri esas alınmak suretiyle bildirgenin verilmediğine ilişkin; mahkemenin karar tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde yukarıda sayılan durumlardan biriyle tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.

DENETİMİ ENGELLEYENLERE YÖNELİK İDARİ PARA CEZASI

Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının;

l) Bu Kanunun uygulanmasından doğan inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler görevlerini yapmasına engel olamazlar; engel olanlar hakkında eylemleri başka bir suç oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.

2) Görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırılır. Bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanacak.

BİLGİ VE BELGE İSTEME HAKKINA AYKIRI DAVRANAN İDARELERE İLİŞKİN İDARİ PARA CEZASI

Kurum tarafından 5510 sayılı Kanunun 100 üncü maddesi kapsamında Kurum tarafından istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde mücbir sebep olmaksızın vermeyen kamu idareleri, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında, aylık asgari ücretin beş katı tutarında,

geç verilmesi halinde ise aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak.

YOKSUL VE YETİM ÇOCUKLARIN SAĞLIK PRİMİNİ DEVLET ÖDEYECEK

Genel sağlık sigortalısı sayılanların çocukları, ana ya da babanın tescil edilmiş olmasına bakılmaksızın ve ayrıca bir işleme gerek olmaksızın 18 yaşına kadar genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılır. 18 yaşından küçük çocuğun ana ve babası da yok ise 18 yaşına kadar primi Devlet tarafından ödenmek üzere genel sağlık sigortalısı sayılır.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILARA SAĞLIK YARDIMI VERİLECEK

İsteğe bağlı sigortalı olanlar, bakmakla yükümlü olunan kişi olsa dahi, genel sağlık sigortalısı sayılacak ve genel sağlık sigortası primini de ödemekle yükümlü olacaktır. Halen yüzde 25 olan SSK isteğe bağlı sigorta primi yüzde 32 oranına yükselecek, ancak prim ödenirken sağlık yardımı da alınabilecek.

ANLAŞMALI BOŞANAN YETİM KIZLARIN AYLIĞI KESİLECEK

Sigortalının ölümü halinde sigortalının eşine, çocuklarına ve anne-babasına ölüm aylığı bağlanmaktadır. Hem annesinden, hem de babasından aylığa hak kazanan çocuğa, aylıklardan fazla olanın tamamı az olanın yarısı ödenmektedir. Ölüm geliri veya aylığı almakta olan kız çocuklarının evlenmeleri ve sosyal güvenlik kurumlarından kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almaları halinde aylıkları kesilmektedir. Evli olduğu için hak sahibi sayılmayan kız çocuklar daha sonra dul kalırsa bu defa hak sahibi sayılırlar.

Haksız yere aylık almak için eşinden anlaşmalı boşanan kız çocuklarının sayısı son yıllarda hızla artmaya başladı. Öyle ki, vefat eden annesinin kılığında yaklaşık 2 yıl boyunca maaşını çeken 'Şerafettin Nine'ye bile külahını ters giydiren ve babası ya da annesinin emekli maaşını alabilmek için cinsiyet değiştirip, 'pembe nüfus kağıdı' alanlar bile var.

Sosyal güvenlik reformuyla yapılan düzenlemeye göre, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen dul eş ve yetim kız çocuklarının, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilecektir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar geri alınacaktır.

Ayrıca, eşinden boşanan, ancak boşandığı eşiyle aynı evi paylaşmaya devam eden kişiler hakkında savcılıklar tarafından 'nitelikli dolandırıcılık' suçu ile dava açılarak hapis ve para cezası ile de karşılaşmaları söz konusu olabilecek.

ÜCRETLER BANKAYA YATACAK

Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler.

Çalıştırılan işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde ödenenlerin özel olarak açılan banka hesabına yatırılacak. Böylece kayıtdışı istihdam engellenmesine çalışılacak.

ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödemeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay için yüz Yeni Türk Lirası, idari para cezası uygulanacak.

BAĞ-KUR’LU İŞÇİSİNDEN AZ PRİM ÖDEYEMEYECEK

4/b’li (Bağ-Kur’lu) olmasını gerektirecek bir faaliyette bulunan kişilerin (vergi mükellefiyeti, ticari faaliyet, şirket ortaklığı gibi), asgari ücret ile asgari ücretin 6,5 katı arasında olmak koşuluyla her ay dilediği rakamdan yüzde 33,5’u ve % 39’u arasında oranında (yaptığı işin tehlikesine göre değişmektedir) prim ödemekle yükümlü olacaktır. Ancak, 4/b’li (Bağ-Kur’lu) işveren olup işçi çalıştırıyorsa en yüksek ücret ödediği işçisinden daha az gelir beyan edemeyecektir. Aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalının otuz günlük prime esas kazancından düşük olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, tespit edilen kazanç düzeyine çıkartılarak aradaki farkın primi, 89 uncu madde hükümlerine göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecek.

ŞİRKET ORTAĞI VE YÖNETİCİLERİNE MÜJDE

ÖNCEKİ sistemde, şirket ortakları ile yönetim kurulu üyelerinden, ortak ve yönetim kurulu üyesi oldukları her şirket için ayrı ayrı prim alınması öngörülüyordu. Yeni düzenleme ile her şirket ortaklığı ya da yönetim kurulu üyeliği için, prim istenmesi olayına son verildi.

Ayrıca, anonim şirketlerin kurucu ortakları da yönetim kurulu üyesi olmadıkları sürece prim ödemeyecekler.

HER ŞİRKET ORTAKLIĞINDAN AYRI PRİM ALINMAYACAK

DÜNYA Gazetesi’nde 10 Mart 2008 tarihinde manşetten yayınlanan haberimizde “Her Şirket Ortaklığından Ayrı Prim alınacağını” duyurmuştuk

İşte 5754 sayılı Kanunla bu adaletsizlik düzeltildi. Sosyal güvenlik reformu yürürlüğe girdikten sonra her şirket ortaklığından ayrı prim alınmayacak.

Maddenin yeniden görüşülmesi sırasında verilen bir önergeyle “4/ (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek birden fazla durumun söz konusu olması halinde, bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen esaslara göre tek beyanda bulunulur.” Hükmü getirildi.

BAĞ-KUR’DA BASAMAK SİSTEMİ KALKIYOR

BAĞ-KUR sigortalıları, 24 basamak üzerinden emeklilik ve sağlık primi ödüyor. Çalışma süresi içinde prim ödediği basamaklar ve bu basamaklarda kalınan süreler göz önüne alınarak emekli aylığı hesaplanıyordu.

Yeni sistemde Bağ-Kur sigortalıları (yeni adıyla 4/b’liler), tıpkı işçiler gibi brüt asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında değişen kazançtan prim ödeyecekler.

Buna göre, 4/b’li (Bağ-Kur’lu) olmasını gerektirecek bir faaliyette bulanan kişilerin, asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında olmak koşuluyla, kendi belirleyeceği tutar üzerinden her ay yüzde 33.5 ve yüzde 39 arasında (yaptığı işin tehlike derecesine göre değişen) primi ödemesi gerekiyor.

SAĞLIK HİZMETİNE 30 GÜN PRİM YETERLİ

SSK'lılarla bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması halinde sağlık yardımları almaları mümkün olacak. bu süre halen yürürlükteki mevcut sistemde SSK sigortalısı için 90 gün, eş ve çocukları içinse 120 gün olarak uygulanıyor.

Mevcut sistemde Bağ-Kur’luların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için, 240 gün prim ödemeleri gerekiyordu. Yeni sistemde bu süre 60 güne iniyor.

Buna göre, 60 gün prim ödeyen Bağ-Kur’lu (4/b’li) ve bakmakla yükümlü olduğu eş ve çocukları ile başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.

www.resulkurt.com