Sosyal Güvenlik Reformu"nda uzlaşma aranacak konular

Ali Tezel

5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’na karşı çalışanların yaptıkları eylemlerden sonra AK Parti MKYK’sının aldığı karar doğrultusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Faruk Çelik ile işçi-memur sendikaları arasında görüşmelere başlanacağı ve uzlaşma aranacağı dillendirilmeye başlandı. Biz de bugün tartışma konularını başlıklar halinde vereceğiz.

1- 65 yaş ve 9000 gün ile ABO

· Halen kadınlarda 58 ve erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı 2035 yılına kadar işe girenler için değişmeyecek ama 2036 yılından sonra kademeler halinde artarak

· 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında işe giren kadın için 59, erkek için 61,

· 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında işe giren kadın için 60, erkek için 62,

· 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında işe giren kadın için 61, erkek için 63,

· 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında işe giren kadın için 62, erkek için 64,

· 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında işe giren kadın için 63, erkek için 65,

· 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında işe giren kadın için 64, erkek için 65,

· 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65, yaşına ulaşacaktır.

· Öte yandan, halen 7000 gün olan prim ödeme gün sayısı da reformun ilk yılı için 7100 gün olmak üzere her yıl 100’er gün artarak 2028 yılında işe girenler için 9000 güne ulaşacaktır. Mevsimlik işlerde gibi prim ödeme günü az olan işçiler için hallen 3600 gün olan prim ödeme süresi ise normal emeklilik yaş hadlerine (65 yaşını geçmemek üzere) üç yıl eklenerek 5400 günle emeklilik şartı haline getirilmektedir.

· Ortalama aylık kazancın ne kadarının emekli aylığı olarak verileceğini belirleyen Aylık Bağlama Oranı (ABO) da görüşme konuları arasında yer alacaktır. Zira, yeni gelen tasarı ile ABO yıllık yüzde 2’ye düşmektedir.

2- Güncelleme katsayısı

Güncelleme Katsayısı’nın şimdiki halinde bir önceki yılın enflasyon (TÜFE) oranının yüzde 100’ü ile bir önceki yılın Gelişme Hızı (GH) oranının yüzde 100’ü var iken yeni gelecek SS ve GSS Kanunu ile (Gelişme Hızının) GH’nin sadece yüzde 30’unun alınacak olması da tartışma konusudur. Özellikle reformun yürürlük tarihi itibarıyla (01.06.2008 günü için) emekli olmamış herkes için mevcut kanunlara göre hesaplanan emekli aylığının, yeni getirilen güncelleme katsayısı ile emekli olacağımız güne kadar artırılacak olması da görüşülecek konular arasındadır.

3- Sağlıkta katkı payı ve muayene parası

GSS ile getirilen 2 ile 10 YTL arasında belirlenecek muayene paraları ile katkı payları ve özel hastanelere verilecek yüzde 20 fark konuları da görüşme konuları arasında olacaktır.

4- Süt ve cenaze parası, çeyiz yardımı

· Halen, SSK’lılara doğum nedeniyle emzirme yardımı (süt parası) olarak 50 YTL, memurlara ise 2500 gösterge rakamı karşılığı olarak 123,70 YTL doğum yardımı ödeneği verilmektedir. Bağ-Kur’luların ise bu tür bir hakkı yoktur. 5510 sayılı Kanun ile süt parası asgari ücretin üçte biri (202 YTL) olarak 6 ay süresince toplam 1212 YTL belirlenmişti. Ancak 2008 yılı Bütçe Kanunu ile asgari ücretin 10’da biri (60,80 YTL) olarak altı ay ödenmesi şekline çevrilmişti. Şimdi tasarı ile asgari ücretin üçte biri olarak bir kere ödenmesi şeklinde dönüştürülmektedir.

· Cenaze yardımı halen SSK’lı vefat ederse ailesine veya cenazeyi kaldıran kimselere 247 YTL, Bağ-Kur’lu vefat ederse 185 YTL ve memur vefat ederse 989 YTL cenaze yardımı verilmektedir. 5510 sayılı Kanun ile bu rakam asgari ücretin 3 katına yani 1824 YTL’ye çıkarılmış, tasarı ise memurları hariç tutarak SSK’lı ve Bağ-Kur’lular için bir asgari ücrete yani 608 YTL’ye indirmektedir.

· SSK’da sadece yetim aylığı alan kız çocuklarına, aldıkları aylık ve gelirin iki yıllık tutarı kadar “evlenme ödeneği” verilmektedir, dul eş ve analara ödeme yapılmamaktadır. T.C. Emekli Sandığı’nda ise dul ve yetim aylığı alan eş ve kız çocukları ile memurun anasına evlenmeleri nedeniyle kesilen aylıklarının karşılığı olarak bir defaya mahsus olmak üzere aldıkları aylığın 12 katı tutarında “Evlenme İkramiyesi” verilmektedir. Bağ-Kur’da ise bu tür bir uygulamaların hiçbiri yoktur.

5510 sayılı Kanun ile “Evlilik ve Çeyiz Yardımı’ uygulamasındaki ayrımcılık sona ermiş ve kadın erkek ayrımı olmaksızın dul eşler ile kız çocuklarına işçi, memur, Bağ-Kur’lu ayrımı olmaksızın, aldıkları dul ve yetim aylığının 12 katı kadar ‘evlilik ve çeyiz yardımı’ ödenecekti. Tasarının son haline göre memurlar bu kanundan çıkarılmışlar ama SSK’lıların çeyiz ödeneği 24 aylıktan 12 aya düşürülmüştü.

5- Diğerleri

Yukarıda sayılanlardan başka, askerlik ve yurtdışı borçlanması gibi çeşitli borçlanmaların hem ödenecek rakamlarının arttırılması hem de ödeme sürelerinin değiştirilmesi, isteğe bağlı sigortalılıktaki Bağ-Kur yani 4/b uygulaması gibi değişiklikler de görüşme konularına dahil edilecektir. Umarım ki görüşmeler uzlaşı ile sona erer ve 2003 yılında başlayan Sosyal Güvenlik Reformu sona erer.

Gazetecilerin kıdem tazminatı gidiyor mu"

Ali Bey, sizin köşenizde gazetecilerin kıdem tazminatı da tavan getiriliyor gibi bir haberiniz vardı. Hani şu Kıdem Tazminatı Fonu Kanunu ile basına da tavan getiriliyormuş. Sizden ricam şu, taslakta basın çalışanları için kıdem tazminatına tavan sınırı getirilmesi ile ilgili bir madde, kural veya öneri var mı" İsmi mahfuz

Halen Başbakanlık’ta bulunan, “KIDEM TAZMİNATI FONU KANUN TASARISI TASLAĞI”nın “Kapsam” başlıklı ikinci maddesi ile tavan uygulaması ile alakalı “Kıdem tazminatının miktarı” başlıklı 8’inci maddesi aynen aşağıdaki gibidir. Basın çalışanlarına kıdem tazminatı tavanı geliyor mu gelmiyor mu" Dikkatlerini çeksin diye son paragrafın da altını çiziyorum, anlamını da buradan açıklıyorum; basına kıdem tazminatı tavanı geliyor. Son paragrafa göre hesaplanacak kıdem tazminatı tavan miktarı bugünkü rakamlarla 2.087,92 YTL’dir.

“Kapsam

Madde 2- Bu kanun, 1475 sayılı İş Kanunu, 854 sayılı Deniz İş Kanunu, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna göre hizmet akdine dayalı olarak çalışan işçilerle bunları çalıştıran işverenleri ve ölen işçilerin hak sahiplerini kapsar...”

Kıdem tazminatının miktarı

Madde 8- İşçilere veya hak sahiplerine Fon’a prim ödenmiş olan her tam yıl için prim hesabına esas olan ücretinin otuz günü tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için veya toplam prim ödeme süresi bir yılın altında kalanlar için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Kıdem tazminatına esas alınacak ücret, işçinin çalıştığı ve adına prim yatırılan son takvim yılının ortalamasıdır. Prim ödenen toplam süre bir yılın altında ise, prim yatırılan ayların ortalaması esas alınır. Aynı kıdem süresi için birden fazla kıdem tazminatı ödenmez.

Kıdem tazminatının hesabında ve primlerin tahsilinde esas alınacak ücretlerin en az miktarı İş Kanununun 33 üncü maddesine göre belirlenen asgari ücret, üst sınırı ise Devlet Memurları Kanunu’na tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre ödenecek azami emeklilik ikramiyesi miktarıdır.”

alitezel.com