Ticaret kanunu tasarısında şirket denetçisi

08.03.2008 | Veysi Seviğ | Yorum

Türk Ticaret Kanunu Tasarısı'na göre anonim şirketi ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından uluslararası denetim standartlarıyla uyarlı Türkiye Denetim Standartları'na göre denetlenecektir. Bu bağlamda yasal düzenleme gereği olarak "Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içinde" olacaktır.

Denetçi, şirket genel kurulu; topluluk denetçisi ise ana şirket genel kurulunca seçilecektir. Denetçinin her faaliyet dönemi ve her görevini yerine getireceği faaliyet dönemi bitmeden seçilmesi zorunludur. Seçimden sonra yönetim kurulu gecikmeksizin denetleme görevini hangi denetçiye verdiğini ticaret siciline tescil ettirmekle ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan etmekle yükümlü olacaktır.

Denetçi, ancak ortakları, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan bağımsız denetleme kuruluşu olabilecektir. Bu bağlamda orta ve küçük işletmeli anonim şirketler, bir veya birden fazla yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi olarak seçebilecektir.

Bağımsız denetleme kuruluşlarının kuruluş ve çalışma esasları ile denetim elemanlarının nitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve bakanlar kurulu tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenecektir.

Aşağıdaki hallerden birinin varlığında, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci, mali müşavir, bağımsız denetleme kuruluşu ve bunun ortaklarından biri ve bunların ortaklarının yanında çalışan veya bu cümleden anılan kişilerin mesleği birlikte yaptıkları kişi ve kişiler, ilgili şirkette denetçi olamayacaklardır. Buna göre denetçiler;

* Denetlenecek şirket pay sahibiyse,

* Denetlenecek şirketle bağlantısı bulunan bir kişinin, bir ticaret şirketinin veya bir ticari işletmenin kanuni temsilcisi veya temsilcisi, yönetim kurulu üyesi, yöneticisi veya sahibiyle ya da bunlardan yüzde yirmiden fazla paya sahipse yahut denetlenecek şirketin yönetim kurulu üyesinin veya yöneticisinin alt veya üstsoyundan biri, eşi veya üçüncü derece dahil, üçüncü dereceye kadar kan veya kayın hısmıysa,

* Denetlenecek şirketle bağlantı halinde bulunan veya böyle bir şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip olan bir işletmede çalışıyorsa veya denetçi olacağı şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip bir gerçek kişinin yanında herhangi bir şekilde hizmet veriyorsa,

* Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyette veya katkıda bulunmuşsa,

* Denetlenecek şirketle bağlantı halinde bulunan veya böyle bir şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip olan bir işletmede çalışıyor veya denetçisi olacağı şirkette yüzde yirmiden fazla paya sahip bir gerçek kişinin yanında herhangi bir şekilde hizmet veriyorsa,

* Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tabloların düzenlenmesinde denetleme dışında faaliyette veya katkıda bulunmuşsa,

* Denetlenecek şirketin defterlerinin tutulmasında veya finansal tablolarının çıkarılmasında denetleme dışında faaliyette veya katkıda bulunduğu için denetçi olamayacak gerçek veya tüzelkişinin veya onun ortaklarından birinin kanuni temsilcisi, temsilcisi, çalışanı, yönetim kurulu üyesi, ortağı, sahibi ya da gerçek kişi olarak bizzat kendisi ise

* Yasal düzenleme gereği bağlantıları ve özel durumu nedeniyle denetlenecek şirkette denetçi olamayacak bir denetçinin nezdinde çalışıyorsa,

* Son beş yıl içinde denetçiliğe ilişkin mesleki faaliyetinden kaynaklanan gelirinin tamamının yüzde otuzundan fazlasını denetlenecek şirkete veya ona yüzde yirmiden fazla pay ile iştirak etmiş bulunan şirketlere verilen denetleme ve danışmanlık faaliyetinden elde etmişse ve bunu cari yılda etmesi bekleniyorsa, denetçi olamayacaktır.

Bir bağımsız denetleme kuruluşunun, bir şirketin denetlenmesi için görevlendirdiği denetçi yedi yıl arka arkaya o şirket için denetleme raporu vermişse, o denetçi en az iki yıl için değiştirilecektir.

Yasal düzenleme gereği olarak denetçi, denetleme yaptığı şirkete, vergi danışmanlığı ve vergi denetimi dışında, danışmanlık veya hizmet veremeyecek, bunu bir yavru şirket aracılığıyla da yapamayacaktır.

Denetçi, yapılan denetimin türü, kapsamı, niteliği ve sonuçları hakkında, gereken açıklıkta, anlaşılır, basit bir dille yazılmış ve geçmiş yılla karşılaştırmalı olarak hazırlanmış, finansal tabloları konu alan bir rapor düzenlemekle görevlidir.

Bundan başka ayrı bir rapor halinde, yönetim kurulunun, şirketin veya topluluğun durumu hakkında yıllık faaliyet raporunda yer alan irdelemeler denetçiler tarafından, finansal tablolar ile tutarlılığı ve gerçeğe uygunluğu açısından değerlendirilecektir.

Yeni Ticaret Kanunu Tasarısı "denetçi" niteliklerini belirlemek suretiyle denetçide gerçek anlamda bağımsız olma önkoşulunu getirmiş ve bu bağlamda da konuyu ayrıntılı bir biçimde düzenlemiş bulunmaktadır.

Kaynak:Referans Gazetesi