Tarih : 16.05.2008

İstihdam Paketi yasalaştı"

İstihdam paketi'' olarak adlandırılan İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. 15 Mayıs 2008 Perşembe

İstihdam paketi'' olarak adlandırılan İş
Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı TBMM Genel
Kurulu'nda kabul edildi.
Genel Kuruldaki görüşmelerde verilen önergelerle, SSK ve Bağ-Kur prim
borçları yeniden yapılandırıldı.
Yasaya göre, SSK ve Bağ-Kur prim borcunun tamamını, gecikme cezası ve
gecikme zammının yüzde 15'ini 1 ay içinde peşin ödeyenlerin, borç
faizlerinin yüzde 85'i silinecek.
İşsizlik Sigortası Fonundan, GAP'a kaynak aktarılacak; fondan sağlanan
kaynak, yatırımlardan elde edilecek gelirlerle geri ödenecek.
İşe yeni alınan kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki genç işsizlerin SSK
primleri, 5 yıl boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak.
Sigortalıların, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden,
işverenin ödeyeceği 5 puan Hazinece karşılanacak.
İşsizlik Sigortası Fonunun 2008'e ait 1 milyar YTL'lik neması ile
gelecek 3 yıllık 2.5 milyar YTL'lik özelleştirme geliri GAP için
kullanılacak.
Özel sektörün çalıştırdığı özürlülerin SSK primleri, Hazinece
karşılanacak.

İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
Yasayla, asıl işveren ile alt işveren (taşeron şirket) arasında kurulan
ilişkinin yazılı yapılması şartı getirildi.
Buna göre, iş alan alt işveren, kendi iş yerinin tescili için asıl
işverenden aldığı yazılı işverenlik sözleşmesini, gerekli belgelerle,
çalışma bölge müdürlüklerine bildirecek.
Bölge müdürlüğünce tescili yapılan bu iş yerine ait belgeler,
gerektiğinde iş müfettişlerince incelenecek. İnceleme sonucunda
muvazaalı işlemin tespiti halinde, bu tespite ilişkin gerekçeli müfettiş
raporu, işverene tebliğ edilecek.
İşveren, bu rapora, tebliğ tarihinden itibaren 6 iş günü içinde yetkili
iş mahkemesine itiraz edebilecek. İtiraz üzerine verilen kararlar, kesin
sayılacak.
Eğer itiraz edilmemiş veya mahkeme, muvazaalı işlemin tespitini
onamışsa, tescil iptal edilecek. Alt işverenin işçileri, başlangıçtan
itibaren asıl işverenin işçileri sayılacak.

-ÖZÜRLÜ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU-

Düzenlemeyle İş Kanunundaki özürlü, eski hükümlü ve terör mağdurlarının
çalıştırılma zorunluluğuna da yeni düzenleme getirilerek, eski hükümlü
ve terör mağdurları için işverene getirilen zorunlu istihdam kaldırıldı.
Özel sektörde daha önce işçi sayısının yüzde 6 oranında özürlü
çalıştırma şartı, yüzde 3'e indirildi. İşverenler, 50 veya daha fazla
işçi çalıştırdıkları özel sektör iş yerlerinde, yüzde 3 özürlü, kamu iş
yerlerinde ise yüzde 4 özürlü ve yüzde 2 eski hükümlü işçiyi, meslek,
beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştıracaklar.
Eski hükümlü çalıştırılmasında, kanunlardaki kamu güvenliğiyle ilgili
hizmetlere ilişkin özel hükümler korunacak.

-İŞVEREN HİSSESİ HAZİNECE KARŞILANACAK-

Özel sektörün çalıştırmakta zorunlu olduğu yüzde 3'lük özürlü
kontenjanında istihdam edilenlerin primleri, işveren adına Hazine
ödeyecek.
Yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran veya kontenjan fazlası
özürlü çalıştıran işverenlerin, bu şekilde çalıştırdıkları özürlülerin
primlerinin yarısı da Hazine tarafından karşılanacak.
Hazinece, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden
kaynaklanan gecikme zammı, işverenden karşılanacak.
Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi
uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacak.
Bu maddeye aykırılık hallerinde tahsil edilecek cezalar, özürlülerin
mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işini kurmaları,
özürlünün iş bulmasını sağlayacak destek teknolojileri ve bu gibi
projelerde kullanılacak.

-İŞ YERİ KURMA İZNİ KALDIRILIYOR-

ILO sözleşmesinde belirtildiği şekilde, iş yerlerinde sağlığa zararlı
risklerin tanımlanması ve değerlendirilmesi zorunluluğu getiriliyor.
İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği şartlarının belirlenmesi ve
gerekli önlemlerin alınması, iş yerlerinde kullanılan araç, gereç,
makine ve ham maddeler yüzünden çıkabilecek iş kazaları ve meslek
hastalıklarının önlenmesi ve özel durumları sebebiyle korunması gereken
kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi Sağlık Bakanlığının görüşü
alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmeliklerle belirlenecek.
Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğu yönünden; işçi
sayısı, işin ve iş yerinin özellikleri ile tehlikesi dikkate alınarak
işletme belgesi alması gereken iş yerleri ile belgelendirilmesi gereken
işler veya ürünler ve bu belge veya belgelerin alınmasına ilişkin usul
ve esaslar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda yapılacak risk
değerlendirmesi, kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların usul ve
esasları ile bunları yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin
belirlenmesi, gerekli iznin verilmesi ve verilen iznin iptal edilmesi
hususlarına da yönetmelikte yer verilecek.

-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ...-

İşverenler; devamlı olarak en az 50 işçi çalıştırdıkları iş yerlerinde
alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin belirlenmesi ve
uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi,
işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik
hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla, iş yerindeki işçi sayısı, iş yerinin
niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre; bir iş yeri sağlık ve
güvenlik birimi oluşturmakla, bir veya birden fazla iş yeri hekimi ile
gerektiğinde diğer sağlık personelini görevlendirmekle, sanayiden
sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis
veya teknik elemanı görevlendirmekle yükümlü olacak.
İşverenler, bu yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, bünyesinde
çalıştırdığı ve çıkarılacak yönetmelikte belirtilen vasıflara sahip
personel ile yerine getirebileceği gibi, işletme dışında kurulu ortak
sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak da yerine getirebilecek.
Bu şekilde hizmet alınması işverenin sorumluklarını ortadan
kaldırmayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştırılmakta olan hekimler, çalışmakta
oldukları kurum ve kuruluşların çalıştırdıkları işçilerin iş yeri
hekimliği hizmetlerini yürütecek. Bu kurum ve kuruluşların diğer
personel için oluşturulmuş olan sağlık birimleri, iş yeri sağlık ve
güvenlik birimi olarak da kullanılabilecek.

-AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLERDE EĞİTİM ZORUNLULUĞU...-

Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacaklara, mesleki eğitim şartı
aranacak. Mesleki eğitim almamış işçiler; 16 yaşını doldurmamış genç
işçiler ve çocuklar gibi ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamayacak.
Kreş kurma zorunluluğu bulunan işletmeler, bu hizmeti dışarıdan
alabilecek. Dışarıdan bu hizmeti veren işletmelerle hizmet alımı
yapabilecekler. Daha önce yönetmelikle belirtilen dışarıdan kreş hizmeti
alımı, kanuna da konuluyor.
İş yerinin açılmasına izin vermeye yetkili belediyeler ile diğer ilgili
makamlar bu izni vermeden önce, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca
verilmesi gerekli işletme belgesinin varlığını araştıracak. Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığınca işletme belgesi verilmemiş iş yerlerine
belediyeler veya diğer ilgili makamlarca iş yeri açılma izni
verilemeyecek.
Böylece, iş yerlerinin kurulmasıyla ilgili prosedürler hafifletilerek,
iş yerlerinin kurulmasını özendirmek amacıyla kurma izni alma
mecburiyeti kanun metninden çıkarılıyor. İşletme belgesi alınması konusu
ise yönetmelikle belirlenecek.

-MUVAZAALI BİLDİRİME 10 BİN YTL CEZA-

Yaptığı işle ilgili bölge müdürlüklerine bildirimde bulunmayan alt
işverene, çalıştırdığı her işçi için 150 YTL, 16 yaşını doldurmamış genç
işçiler, çocuklar ve mesleki eğitim almamış kişileri, ağır ve tehlikeli
işlerde çalıştıranlara her işçi için 1000 YTL, iş yerini muvazaalı
olarak bildiren asıl işveren ile alt işveren veya vekillerine ayrı ayrı
10 bin YTL idari para cezası verilecek.
İş yerinde alınmayan her iş sağlığı ve güvenliği önlemi için işverene
200 YTL ceza uygulanacak. Önlemlerin alınmaması halinde bu ceza her ay
birer defa alınmaya devam edilecek.
Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılan işçiler ile çalıştırılan 18
yaşından küçükler için doktor raporu almayan işverene, her işçi için 200
YTL ceza verilecek.
İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her
türlü önlemi almayan, araç ve gereçleri noksansız bulundurmayan
işverenlere, işletme belgesi almadan iş yeri açanlara, faaliyeti
durdurulan işi izin almadan devam ettiren veya kapatılan iş yerlerini
izinsiz açanlara, iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca alınan kararları
uygulamayanlara 1000 YTL ceza uygulanacak.
Ağır ve tehlikeli işlerde 16 yaşından küçükleri çalıştıran işveren veya
vekili, her işçi için 1000 YTL, mesleki eğitim almamış işçi çalıştıran
işveren veya vekili ise her işçi için 500 YTL ceza ödeyecek.
Para cezaları, gerekçesi belirtilmek şartıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı Bölge Müdürü tarafından kesilecek. Özürlü çalıştırma şartına
uymayanlar ile izin almadan iş arayanları işe yerleştirenlere
uygulanacak ceza, Türkiye İş Kurumu İl Müdürü tarafından verilecek.

-SANAYİ, TİCARET, TARIM VE ORMAN İŞLERİNİN ESASLARI...-

Yasa, sanayiden, ticaretten, tarım ve orman işlerinden sayılacak işlerin
esasları yeniden düzenliyor.
İş Kanununun uygulanması bakımından; sanayiden sayılacak işlerin
esasları şöyle:
''Her türlü madenleri arama ve topraktan çıkarma, taş, kum ve kireç
ocakları; ham, yarı ve tam yapılmış maddelerin işlenmesi, temizlenmesi,
şeklinin değiştirilmesi, süslenmesi, satış için hazırlanması; her türlü
kurma, onarma, sökme, dağıtma ve yıkma; bina yapılması ve onarımı,
değiştirilmesi, bozulması, yıkılması ve bunlara yardımcı her türlü sınai
yapım; yol, demir yolu, tramvay yolu, liman, kanal, baraj, hava alanı,
dalgakıran, tünel, köprü, lağım ve kuyuların yapılması ve onarımı,
batıkların çıkarılması ve bataklık kurutma; elektrik ve her çeşit
muharrik kuvvetlerin elde edilmesi, değiştirilmesi, taşınması, kurma ve
dağıtma; su ve gaz tesisatı kurma ve işletmesi; telefon, telgraf,
telsiz, radyo ve televizyon kurma; gemi ve vapur yapımı, onarımı,
değiştirilmesi ve bozup dağıtma; eşyanın istasyon, antrepo, iskele,
limanlar ve hava alanlarında yükletilmesi, boşaltılması ve basımevleri.''
Ticaretten sayılacak işlerin esasları ise şöyle:
''Ham, yarı ve tam yapılmış her çeşit bitkisel, hayvani veya sınai ürün
ve malların alımı ve satımı; bankacılık ve finans gibi para tedavülü ile
ilgili işlerle, sigortacılık, komisyonculuk, depoculuk, ambarcılık,
antrepoculuk; su ürünleri alımı, satımı; kara ve su avcılığı ve
üreticiliği ile bu yoldan elde edilen ürünlerin saklanması ve
taşınması.''
Tarım ve orman işlerinden sayılacak işlerin esasları da şöyle:
''Her çeşit meyveli ve meyvesiz bitkiler, çay, pamuk, tütün, elyaflı
bitkiler, turunçgiller, pirinç, baklagiller, ağaç, ağaççık, omca, tohum,
fide, fidan, sebze ve tarla ürünleri, yem ve süt bitkilerinin
yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı, araştırılması, bunlarla ilgili her
türlü toprak işleri, ekim, dikim, aşı, budama, sulama, gübreleme, hasat,
harman, devşirme, temizleme, hazırlama ve ayırma işleri, hastalık ve
zararlılarla mücadele, toprak ıslahı, çayır, mera, toprak ve su
korunması, ormanların korunması, planlanması, yetiştirilmesi,
işletilmesi, sınırlandırılması çalışmaları, bunlara ait alt yapı
çalışmaları ile tohum toplama, fidanlık, ağaçlandırma, erozyon kontrolü,
etüt proje ve rehabilitasyonu, ormancılık araştırma ile milli park,
orman içi dinlenme yerleri ve kent ormanlarının kurulması, bakım ve
geliştirilmesi, her türlü iş ve gelir hayvanlarının (arı, ipek böceği ve
benzerleri dahil) yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı ve bunlarla ilgili
bakım, güdüm, terbiye, kırkım, sağım ve ürünlerinin elde edilmesi,
toplanması, saklanması ile bu hayvanların hastalık ve asalaklarıyla
mücadele, Deniz İş Kanununun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kara ve su
avcılığı ve bu yoldan elde edilen ürünlerin saklanması, taşınması ve
üretilmesi.''
Bu esaslar doğrultusunda bir işin uygulanması bakımından sanayi,
ticaret, tarım ve orman işlerinden hangisinin kapsamında sayılacağı,
Sanayi ve Ticaret, Çevre ve Orman ile Tarım ve Köyişleri bakanlıklarının
görüşleri alınarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 6 ay içinde
çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecek.

-İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ARTIYOR-

İş gücü piyasasına yeni girenler ile iş gücü piyasasında daha önce
bulunmakla birlikte halen işsiz olanların da aktif istihdam faaliyetleri
çerçevesinde İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamına alınacak. Buna
göre, işsizlik sigortasının amacı, işsizlik sigortasına ilişkin
kuralları ve uygulama esaslarını düzenlemek ve bu kanunda öngörülen
hizmetlerin verilmesini sağlamak olacak.
Sigortalı işsizler doğrudan veya elektronik ortamda da İŞ-KUR'a
başvurabilecek, işverenler tarafından tanzim edilmesi gereken işten
ayrılma bildirgelerinin fiziki ortamla birlikte elektronik ortamda da
verilip-alınabilmesi sağlanacak. Kurumca bu kanuna göre yapılacak
işlemlere ilişkin elektronik ortamda bilgi ve belge istenebilecek veya
bilgi ve belge verilebilecek.
Ayrıca, sigortalı işsizler ile kuruma kayıtlı diğer işsizlere; iş bulma,
danışmanlık hizmetleri, mesleki eğitim, iş gücü uyum ve toplum yararına
çalışma hizmetleri verilecek ve iş gücü piyasası araştırma ve planlama
çalışmaları yapılacak. Bu kapsamda yapılacak giderler İşsizlik Sigortası
Fonundan karşılanacak. Bu giderlerin yıllık miktarı, işsizlik sigortası
primi olarak bir önceki yıl içinde Fon'a aktarılan devlet payının yüzde
30'unu geçemeyecek. Bu oranı yüzde 50'ye kadar çıkarmaya Bakanlar Kurulu
yetkili olacak. Ancak, işsizlik ödeneğinden yararlanmakta olanlara
yönelik hizmetler için bu sınırlama dikkate alınmayacak.
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları
dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40'ı
olacak. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, İş Kanununa göre
16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt
tutarının yüzde 80'ini geçemeyecek.
İlk işsizlik ödeneğinin ödemesi, hak kazanılan tarihi izleyen ayın
sonuna kadar yapılacak. Ölen sigortalı işsizlere işsizlik ödeneğinden
yapılan fazla ödemeler geri alınmayacak.

-ÜCRET GARANTİ FONU-

İşverenin; konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması,
iflası veya iflasın ertelenmesi nedenleriyle işverenin ödeme güçlüğüne
düştüğü hallerde geçerli olmak üzere, işçilerin iş ilişkisinden
kaynaklanan 3 aylık ödenmeyen ücret alacaklarını karşılamak amacı ile
İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında ayrı bir Ücret Garanti Fonu
oluşturulacak. Yapılacak ödemelerde; işçinin, işverenin ödeme güçlüğüne
düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı iş yerinde çalışmış olması
koşulu esas alınarak temel ücret üzerinden ödeme yapılacak. Bu ödemeler,
Sosyal Sigortalar Kanunu uyarınca belirlenen kazanç üst sınırını
aşamayacak.
Ücret Garanti Fonu, işverenlerce işsizlik sigortası primi olarak yapılan
ödemelerin yıllık toplamının yüzde 1'i olacak.
İşverenin, genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle iş yerindeki
haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya
iş yerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması
halinde, durumu derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna,
varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirecek.

-İŞÇİLERE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ÖDENECEK-

İş yerinde geçici olarak en az 4 hafta işin durması veya kısa çalışma
hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından
kısa çalışma ödeneği ödenecek. Kısa çalışma süresi, zorlayıcı sebebin
devamı süresini ve 3 ayı aşamayacak. İşçinin, kısa çalışma ödeneğine hak
kazanabilmesi için, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme
gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanma şartlarını yerine
getirmesi şartı aranacak.
Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneği miktarı kadar
olacak. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta
belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülecek.

-İŞSİZLİK FONUNDAN GAP'A KAYNAK-

İşsizlik Sigortası Fonunda 1 Haziran 2000-31 Aralık 2007 tarihleri
arasında biriken devlet payı ve nemasının 2012 yılına kadarki faizi,
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki yatırımlar öncelikli olmak
üzere, bölgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeye yönelik
yatırımların finansmanı için kullanılacak.
2008'e ait fon nema gelirlerinden 1 milyar 300 milyon YTL, GAP için
kullanılacak. Bu ödenekler 2008 bütçesiyle ilişkilendirilecek. Bu
parayı, ilgili idare bütçesine kaydetmeye Maliye Bakanı yetkili olacak.
İşsizlik Sigortası Fonundan aktarılacak kaynakla gerçekleştirilecek
yatırımlarla elde edilecek getirilerle varlık satışlarından elde
edilecek gelirler, Yüksek Planlama Kurulunca belirlenecek oranı,
kullanılan kaynak tutarını aşmamak kaydıyla fona aktarılacak.

-GENÇ VE KADINLARIN İSTİHDAMI-

18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile kadınların
istihdamını teşvik amacıyla uygulanan prim indirimi İşsizlik Sigortası
Fonundan karşılanacak.
İşe alınan kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki gençlere ait SSK primleri,
5 yıl boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak. Buna göre,
kadınlar ve gençlerin, işverene ait sigorta priminin; 1. yıl için yüzde
100'ü, 2. yıl için yüzde 80'ini, 3. yıl için yüzde 60'ı, 4. yıl için
yüzde 40'ı, 5. yıl için yüzde 20'si İşsizlik Sigortası Fonundan
karşılanacak.
İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan
karşılanabilmesi için, sigortalıların aylık prim ve hizmet belgelerinin
Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait
sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik
Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş
olması şartı aranacak.
İşveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, bu
gecikme zammı işverenden tahsil edilecek. Bu hükümler, kapatılarak
değişik bir ad veya unvan olarak aynı faaliyette açılan iş yerleri
hakkında uygulanmayacak.

Kaynak:www.tbmm.gov.tr