2. Duyurular
3. Uluslararası Muhasebe Standartları / Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına İlişkin Uygulama Örneği"

Tarih : 18.01.2008

Uluslararası Muhasebe Standartları / Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına İlişkin Uygulama Örneği"

ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI / ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARINA İLİŞKİN BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ

ABC Şirketi 1.1.2007 tarihinde yüksek teknoloji ürünü mallar üretmek üzere İstanbulda kurulmuştur. Şirketin 31.12.2007 tarihi itibariyle VUKa uygun olarak hazırlanmış mizanı aşağıdaki şekildedir:

Şirket, 2008 yılında yurtdışı kaynaklı bir kredi almak istemektedir ve bu sebeple mali tablolarını UFRSye uygun olarak hazırlamaya karar vermiştir. Bu sebeple mali işler departmanı aşağıdaki ilave bilgileri hazırlamıştır.

1- Şirketin menkul kıymetleri ile ilgili detaylar aşağıdaki gibidir:

X ve Y hisse senetleri İMKB de işlem görmektedirler. Bilanço tarihindeki bekleyen en iyi alış fiyatı ile değerlenmişlerdir.

2- Şirketin avukatı ticari alacakların 20.000 YTLlik kısmının tahsil kabiliyetinin olmadığını ifade etmektedir. Bu ticari alacaklarla ilgili yasal kayıtlarda henüz dava açılmadığı için herhangi bir karşılık ayrılmamıştır.

3- Mamüllerin tahmini satış fiyatı 96.000 YTL, tahmini satış giderleri 1.000 YTLdir.

4- Makinaların satış maliyeti düşülmüş makul değeri 500.000 YTL, kullanımdaki değeri ise 450.000 YTL olarak tespit edilmiştir.

5- Şirket aleyhine açılmış üç adet dava bulunmaktadır, şirket avukatının davalarla ilgili verdiği bilgiler şöyledir:

Patent ihlali ile ilgili açılmış 150.000 YTLlik dava, şirket lehine devam etmekte, herhangi bir nakit çıkışı öngörülmemektedir.

Kusurlu mal ile ilgili 150.000 YTLlik dava, şirket aleyhine devam etmekte, 2008 yılı içinde davayı kaybetme olasılığı çok yüksek, muhtemel nakit çıkışı 100.000 YTL olarak öngörülmektedir.

Şirketin rekabet ettiği bir başka şirket tarafından aleyhlerinde incitici reklam kampanyası yapıldığı iddaasıyla açılan dava, şirket aleyhine devam etmekte, fakat dava talebinde herhangi bir parasal tutar belirtilmemiştir, bu tip emsal bir dava bulunmamaktadır, dolayısıyla dava kaybıyla ilgili herhangi bir parasal tazminat söz konusu olup olmadığı tespit edilememektedir.

6- Şirket 25.12.2007 tarihinde yurtdışına iki satış gerçekleştirmiştir. Bunlardan birincisinin tutarı 100.000 YTL, maliyeti 60.000 YTLdir. Satış sözleşmesine göre malla ilgili risk ve fayda mallar alıcının ambarına teslim edildiğinde karşı tarafa geçecektir. 31.12.2007 tarihi itibariyle mallar henüz alıcıya ulaşmamıştır. İkinci satış 50.000 YTL, maliyeti ise 40.000 YTLdir. Satış sözleşmesine göre malla ilgili risk ve fayda mallar satıcının ambarını terk ettiğinde karşı tarafa geçecektir. 31.12.2007 itibariyle mallar satıcının ambarını terk etmiştir.

7- Vergi oranı %20’dir.

Çözüm

1- VUK Madde 279a göre hisse senetleri maliyet bedelleriyle değerlenmektedir. X hisse senedi kısa vadeli kar elde etme amacıyla elde tutulmaktadır. UMS 39a göre bu tip finansal varlıklar ticari amaçla elde tutulan finansal varlıklar olarak tanımlanmakta ve mali tablolarda makul değerleri ile değerlenmekte, ve bu değerlemeden kaynaklanan kar yada zararlar gelir tablosuna yansıtılmaktadır.

    Borç              Alacak

110 Menkul kıymetler                                                                          40.000

645 Menkul kıymet gelirleri                                                                                          40.000

Y hisse senedi ile ilgili ise kısa vadeli herhangi bir plan bulunmamaktadır. UMS 39a göre bu tip finansal varlıklar satılmaya hazır finansal varlık olarak tanımlanmakta ve mali tablolarda makul değerleri ile  değerlenmekte, ve bu değerlemeden kaynaklanan kar yada zararlar hisse senedi satılana kadar özkaynaklar altında bir fon hesabına kaydedilmektedir.

   Borç                Alacak

249 Satılmaya hazır finansal varlıklar                                                   200.000

110 Menkul kıymetler                                                                                                  200.000

249 Satılmaya hazır finansal varlıklar                                                     50.000

529 Satılmaya hazır finansal varlıklarla ilgili                                                                     50.000

Değer artış fonu

2- UMS 39a göre ticari alacakların tahsil kabiliyeti yoksa VUKdaki gerekçelerin yerine gelmesi beklenmeden karşılık ayırmak gerekmektedir.

Borç            Alacak

128 Şüpheli alacaklar                                                                        20.000

120 Ticari alacaklar                                                                                                 20.000

654 Şüpheli alacak karşılık gideri                                                        20.000

129 Şüpheli alacaklar karşılığı                                                                                   20.000

3- UMS 2ye göre stoklar maliyet bedelleri yada net gerçekleşebilir deşerlerinin düşük olanı ile değerlenirler. Net gerçekleşebilir değer tahmini satış fiyatlarından tahmini tamamlanma maliyetleri ve satış giderleri düşülerek bulunur. Mamüllerin VUKa göre değeri 100.000 YTL iken tahmini net gerçekleşebilir değerleri 95.000 YTLdir. (96.000 tahmini satış fiyatı – 1.000 tahmini satış gideri) Bu durumda 5.000 YTLlik stok değer düşüş karşılığı ayırmak gerekmektedir.

           Borç              Alacak

654 Stok değer düşüş karşılık gideri                                                    5.000

158 Stok değer düşüş karşılığı                                                                                   5.000

4- UMS 36ya göre bir varlık kayıtlı değeri ile yerine konulabilir değerinin düşük olanı ile değerlenir. Yerine konulabilir değer ise makul değerinden tahmini satış maliyetleri düşüldükten sonra bulunan değer ile kullanımdaki değerinin yüksek olanıdır. Makinaların kayıtlı değeri 540.000 YTL, satış maliyeti düşülmüş makul değeri 500.000 YTL, kullanımdaki değeri ise 450.000 YTL. Bu durumda makinaların mali tablolarda 500.000 YTL olarak yer alması, bu sebeple 40.000 YTL değer düşüş karşılığı ayrılması gerekmektedir.

            Borç             Alacak

654 Sabit Kıymet Değer Düşüş Karşılık Gideri                                      40.000

257 Birikmiş Amortismanlar                                                                                          40.000

5- UMS 37ye göre mali tablolarda bir karşılık ayrılabilmesi için geçmişteki olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülük bulunması, bu yükümlülük ile ilgili muhtemel bir nakit çıkışı öngörülmesi ve bu nakit çıkışının ölçülebilir olması gerekmektedir. Bu kapsamda patent ihlali ile ilgili dava da mevcut bir yükümlülük söz konusu olsa dahi dava lehte devam ettiği için herhangi bir nakit çıkışı söz konusu değildir. Dolayısıyla karşılık ayırmaya gerek yoktur. Kusurlu mal ile ilgili dava da mevcut bir yükümlülük bulunmakta, dava aleyhte seyretmesi itibariyle nakit çıkışı öngörülmekte ve bu nakit çıkışı 100.000 YTL olarak öngörülmektedir. Dolayısıyla bu dava ile ilgili 100.000 YTL karşılık ayrılmalıdır. Reklam kampanyası ile ilgili dava da mevcut bir yükümlülük bulunmakta, davanın aleyhte seyretmesi sebebiyle nakit çıkışı olasılığı bulunmakla beraber, olası nakit çıkışı ölçülememektedir. Bu durumda bu davayla ilgili karşılık ayırmak yerine dipnotlarda şarta bağlı yükümlülük olarak bilgi vermek gerekmektedir.

           Borç                  Alacak

654 Dava karşılık gideri                                                                 100.000

379 Dava gider karşılığı                                                                                            100.000

6- UMS 18e bir mal satışının hasılat kaydedilebilmesi için malla ilgili risk ve faydaların alıcıya geçmiş olması gerekmektedir. Bu durumda birinci satışla ilgili risk ve faydalar bilanço tarihi itibariyle hala şirkete aittir, bu durumda bu satışın ertelenmesi gerekmektedir. İkinci satışta ise Risk ve fayda artık alıcıya geçmiş durumdadır, dolayısıyla hasılat kaydıyla ilgili herhangi bir sorun yoktur.

          Borç                  Alacak

600 Satışlar                                                                                 100.000

379 Ertelenmiş gelirler                                                                                             100.000

157 Diğer stoklar- yoldaki mallar                                                    60.000

620 Satılan malın maliyeti                                                                                           60.000

7- Ticari kar ile mali karın hesaplanmasında uygulanacak kurallar birbirinden farklıdır. Bu farklılıklar bilançodaki varlık ve borç hesaplarının farklı olarak değerlendirilmesine yol açmaktadır. UMS 12ye göre bu farklılıklar gelecek dönemlerde varlığın tahsili veya giderleşmesi veya borcun ödenmesi yada gelir kaydedilmesi ile ortadan kalkıyor ise geçici farklar (zamanlama farkları) olarak adlandırılır. Zamanlama farklarının vergi etkisi vergi gideri veya faydası olarak gelir tablosunda, ertelenmiş vergi hesabı olarak da bilançoda gösterilmektedir.

* Belirli bir süre elde tutulan hisse senetlerinden elde edilen kazanç vergiden istisna edileceği için geçici bir zamanlama farkı doğurmadığı düşünülmüştür.

    Borç                Alacak

299 Ertelenmiş vergi aktifi                                                                    49.000

691 Ertelenmiş vergi geliri                                                                                              49.000